ویژگی های قراردادهای هوشمند چیست؟

قرارداد هوشمند (Smart contract) یک قرارداد خود اجرا و خودکار هست که شرایط توافق بین خریدار و فروشنده مستقیما در خطوط کد نوشته میشه. کد و توافق نامه های موجود

در اون در سراسر یک شبکه زنجیره بلوکی توزیع شده و بصورت غیرمتمرکز وجود داره. این کد اجرا رو کنترل می‌کنه و تراکنش‌ها قابل ردیابی و برگشت‌ناپذیر هستن. قراردادهای هوشمند (Smart contract) اجازه میدن تا معاملات و توافق‌نامه‌های قابل اعتماد بین طرف‌های ناهمگون و ناشناس بدون نیاز به مرجع مرکزی، سیستم قانونی یا مکانیزم اجرایی خارجی انجام بشه. در حالی که فناوری بلاک چین اساسا به عنوان پایه ای برای بہیت کوین در نظر گرفته شده ، اما بسیار فراتر از زیربنای ارز مجازی تکامل یافته. قراردادهای هوشمند (Smart contract) خطوط کد خوداجرایی هستن که شرایط توافق بین خریدار و فروشنده به طور خودکار از طریق شبکه رایانه ای تأیید و اجرا میشه. نیک سابو، دانشمند رایانه آمریکایی که در سال 1998 ارز مجازی به نام «بیت طلا» رو اختراع کرد، قراردادهای هوشمند رو به عنوان پروتکل‌های تراکنش رایانه‌ای که شرایط یک قرارداد رو اجرا می‌کنن، تعریف کرد. قراردادهای هوشمند مستقر در بلاک چین، تراکنش ها رو قابل ردیابی، شفاف و غیرقابل برگشت می کنه.برای اولین بار در دهه 1990 نیک زابو (Nick Szabo) قراردادهای هوشمند را معرفی کرد. او اصول اصلی کار را تعریف کرد، اما در آن زمان فضای مناسب برای تحقق ایده‌ها وجود نداشت.

در دنیای رمز ارزها (کریپتوکارنسی چیست؟) ، ما قراردادهای هوشمند (Smart contract) را به یک نرم افزار که بر روی بلاک چین اجرا می شوند توصیف می کنیم. معمولا از آنها به عنوان قراردادهای دیجیتالی که با شرایط مشخص و تعیین شده ای اجرا می شوند استفاده می شود. این شرایط از قبل در کد برنامه تعریف شده اند و توسط تمام نودهای شبکه بلاک چین قراردادها کپی و اجرا می شوند.

بر اساس قراردادهای هوشمند (Smart contract)، بلاک چین امکان ساخت پروتکل های بدون اعتماد را فراهم می کند. به این معنی که دو طرف قرارداد بر بستر بلاک چین متعهد به انجام سهم خود از قرارداد بدون نیاز به اعتماد یا آشنایی با یکدیگر می شوند. آنها می توانند از اجرا نشدن قرارداد در صورت فراهم نشدن شرایط تعریف شده در آن مطمئن باشند. علاوه بر مورد بالا از قراردادهای هوشمند (Smart contract) می توان برای حذف واسطه ها و کاهش قابل توجه هزینه های عملیاتی استفاده کرد.

با اینکه قراردادهای هوشمند توسط پروتکل های بیت کوین پشتیبانی می شدند اما محبوبیت خود را به مؤسس و پایه گذار اتریوم، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) مدیون اند.

البته باید اشاره کرد که هر کدام از بلاک چین های موجود ممکن است که از روش های مختلفی برای اجرای قراردادهای هوشمند (Smart contract) استفاده کنند. این مقاله بر روی قراردادهای هوشمند (Smart contract) که بر روی ماشین مجازی اتریوم (EVM) اجرا می شوند تمرکز خواهد داشت. ماشین مجازی اتریوم بخشی حیاتی از بلاک چین اتریوم می باشد.

قراردادهای هوشمند (Smart contract) چگونه کار می کنند؟

قراردادهای هوشمند (Smart contract) مانند برنامه های شرطی کار می کنند. هر بخش از قرارداد فقط زمانی اجرا می شود که شرایط تعیین شده آن فراهم شوند. البته برخلاف نام گذاری آنها، قراردادهای هوشمند (Smart contract) نه قرارداد قانونی هستند و نه هوشمند بلکه آنها فقط کدهایی هستند که بر روی بلاک چین اجرا می شوند.

بر روی شبکه اتریوم، قراردادهای هوشمند (Smart contract) مسئول اجرا و مدیریت عملیات بلاک چین مربوط به آدرس کاربران با یکدیگر می باشند. هر آدرسی که قرارداد هوشمند نباشد یک حساب با مالکیت خارجی(EOA) نامیده می شود. پس قراردادهای هوشمند (Smart contract) توسط کدهای کامپیوتری و حساب های EOA توسط کاربران کنترل می شوند.

اصولا، قراردادهای هوشمند (Smart contract) اتریوم از یک کد قرارداد و دو کلید عمومی ساخته می شوند. اولین کلید عمومی توسط سازنده قرارداد تامین می شود. کلید نمایانگر خود قرارداد می باشد و به عنوان یک هویت دیجیتالی عمل می کند که برای هر قرارداد هوشمند (Smart contract) منحصر به فرد است.

توسعه ی هر قرارداد هوشمند (Smart contract) از طریق معاملات بلاک چین انجام می شود. این کار توسط حساب های EOA و گاهی اوقات یک قرارداد هوشمند (Smart contract) دیگر انجام می گیرد اما همیشه اولین عمل در ساخت و توسعه آنها توسط یک کاربر با حساب EOA انجام می شود.

ویژگی های اصلی قرارداد هوشمند

قراردادهای هوشمند (Smart contract) اتریوم معمولا ویژگی های زیر را دارند:

• منتشر شده: قراردادهای هوشمند (Smart contract) در تمام نودهای شبکه ی اتریوم کپی و منتشر می شوند. و این یکی از تفاوت های اصلی نسبت به راه حل های مبتنی بر سرورهای متمرکز می باشد.

• شرطی: قراردادهای هوشمند (Smart contract) فقط در صورت رسیدن به شرایط تعیین شده، اعمالی که برای آن طراحی شده اند را اجرا می کنند. و تغییر اجرا کننده قرارداد تأثیری در نتیجه نهایی نخواهد داشت.

• خودکار بودن: قراردادهای هوشمند (Smart contract) می توانند بسیاری از کارها را خودکار انجام بدهند و به عنوان یک برنامه خودران اجرا شوند. البته در بیشتر حالات اگر یک قرارداد تحریک نشود، غیرفعال خواهد ماند.

• تغییرناپذیر: قراردادهای هوشمند (Smart contract) پس از اجرا تغییرناپذیر می شوند. فقط در صورت اجرای یک بخش مشخص حذف می شوند بنابراین می توانیم بگویم که امکان دست کاری کد قراردادهای هوشمند (Smart contract) وجود ندارد.

• قابل تنظیم: قبل از اجرا، قراردادهای هوشمند (Smart contract) را می توان با روش های مختلفی کدنویسی کرد. بنابراین، می توان از آنها برای ساخت انواع زیادی از اپلیکیشن های غیرمتمرکز (DApps) استفاده کرد و این به خاصیت محاسباتی بلاک چین اتریوم مربوط می شود.

• بدون نیاز به اعتماد: دو یا چند طرف می توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند (Smart contract) بدون نیاز به اعتماد و آشنایی با یکدیگر تعامل داشته باشند. و تکنولوژی بلاک چین دقیق و صحیح بودن داده ها را تضمین خواهد کرد.

• شفافیت: با توجه به اینکه قراردادهای هوشمند (Smart contract) بر پایه ی یک بلاک چین عمومی می باشند کد اصلی آنها علاوه بر تنها تغییرناپذیر برای تمامی کاربران قابل مشاهده نیز می باشد.

تفاوت قرارداد هوشمند (Smart contract) با قرارداد معمولی:

قراردادهای هوشمند (Smart contract) که کاربردهای زیادی در زندگی روزمره دارن و باهاشون برخورد دارین بین چند نفر به دلیل خرید و فروش و معاملات منعثقد میشن اما قراردادهای هوشمند (Smart contract) متنوع تر هستن. در اسمارت کانترکت ها از فناوری بلاک چین استفاده میشه که نقش مهمی در حرف واسطه ها داره. در قراردادهای هوشمند (Smart contract)، کانترکت ها بصورت کد تعریف میشن که روی بلاک چین فعال هستن تا قراردادها بدون وجود شخص ثالث اجرا و مدیریت بشن. پروژه های قراردادهای هوشمند غیرقابل تغییر و لغو هستن، بطوریکه برنامه نویسان قرارداد هم نمی تونن کد های تعریف شده رو تغییر بدن.

ویژگی های قراردادهای هوشمند (Smart contract) (اسمارت کانترکت):

• شفافیت:

قراردادهای هوشمند (Smart contract) اجازه میدن تا شرایط و ضوابط این قراردادها به طور کامل برای همه طرف های مربوطه قابل دسترسی و قابل مشاهده باشن. پس از ایجاد توافق، هیچ راهی برای مناقشه وجود نداره. هنگام اجرا در شبکه‌های عمومی، هر کسی می‌تونه ببینه قرارداد هوشمند (Smart contract) چیه و برای چی استفاده میشه؟

• امنیت:

قراردادهای هوشمند (Smart contract) از بالاترین سطح رمزگذاری داده ای که در حال حاضر در دسترس هست، استفاده می کنن، همون چیزی که توسط ارزهای دیجیتال استفاده میشه. با انجام این کار، سطح حفاظت اونها در بین بهترین و امن ترین ها در شبکه جهانی وب قرار می گیره. به عبارت دیگه رمزنگاری برای ایمن کردن قراردادها و جلوگیری از تغییر سوابق توسط افراد استفاده میشه. در حالی که این فناوری در اکثر موارد بسیار امن هست، موارد متعددی وجود داشته که اسمارت کانترکت هک شده و وجوه واریز شده برداشته شده.

• اجرای تقریباً هم‌زمان:

اگرچه توان عملیاتی به ازدحام شبکه‌های زیربنایی وابسته هست، اما قراردادهای هوشمند (Smart contract) معمولاً تقریباً به‌طور همزمان برای همه طرف‌ها، در رایانه‌های شرکت‌کننده، پس از برآورده شدن معیارهای لازم، انجام می‌شه.

• مستقل و غیرمتمرکز:

اسمارت کانترکت ها به‌طور خودکار کار می‌کنن، بنابراین لازم نیست منتظر باشین تا کسی دکمه‌ای رو فشار بده تا عملیات انجام بشن. علاوه بر این، پس از استقرار، اونها رو نمی توان تغییر داد یا توسط هیچ حزب متمرکزی (مانند بانک ها، کارگزاران یا حتی شبکه) کنترل کرد.

• دقت:

یکی از الزامات اصلی قراردادهای هوشمند (Smart contract)، نیاز به ثبت کلیه شرایط و ضوابط با جزئیات دقیق هست. ثبت شرایط و ضوابط، عنصر ضروری هست زیرا حذف می تونه منجر به خطاهای تراکنش بشه. بنابراین، قراردادهای خودکار سعی می کنن از دام هایی که با پر کردن دستی انبوهی از فرم ها مرتبط هستن، اجتناب کنن.

• سرعت:

قراردادهای هوشمند (Smart contract) در اینترنت زندگی می کنن و با کد نرم افزار اجرا میشن. در نتیجه اونها می تونن تراکنش ها رو بسیار سریع انجام بدن. این سرعت در مقایسه با فرآیندهای تجاری سنتی می تونه ساعت های زیادی رو ذخیره کنه.

• کارایی:

این محصول جانبی دقت و سرعت هست. نکته مهم این هست که کارایی بالاتر منجر به تراکنش‌های ارزش‌زای بیشتری میشه که در واحد زمان پردازش میشن.

• اعتماد شفاف:

هنگام تنظیم قراردادهای هوشمند (Smart contract)، نیاز به جزئیات دقیق همه چیز وجود داره. این بدان معنا هست که جایی برای سوء تفاهم یا تفسیر نادرست وجود نداره، بنابراین، اونها می تونن کارایی رو که به دلیل شکاف های ارتباطی از بین رفته، کاهش بدن.

• ذخیره سازی و پشتیبان گیری:

قراردادهای هوشمند (Smart contract) برای ثبت جزئیات حیاتی هر تراکنش استفاده میشن. بنابراین، هر جا که از جزئیات یک فرد در قرارداد استفاده بشه، به طور دائم برای مراجعات بعدی ذخیره میشه. بنابراین، در صورت از دست دادن داده ها، این ویژگی ها به راحتی قابل بازیابی هستن.

• نتایج تضمین شده:

این یکی دیگه از ویژگی های جذاب قراردادهای خودکار هست. اونها این پتانسیل رو دارن که نیاز به دعوا و مراجعه به دادگاه رو به میزان قابل توجهی کاهش بدن یا حتی از بین ببرن. با بکارگیری قراردادهای خوداجرایی، این طرفین خودشون رو متعهد می‌سازن که طبق قوانین کد اساسی عمل کنن.