معرفی ارز دیجیتال Djed (دی جد)

ارز دیجیتال دی جد Djed بعد از تست‌های سختگیرانه فراوان و حسابرسی‌های موفق قرار است که در ماه ژانویه 2023 (دی 1401) بر بستر شبکه بلاک چین کاردانو راه‌اندازی شود. کاردانو برای عرضه استیبل کوین Djed با کوتی (COTI)

شریک شده است. آن‌ها با همکاری یکدیگر می‌خواهند رمز ارز Djed را که یک استیبل کوین الگوریتمی فوق وثیقه‌ای است، عرضه کنند. استیبل کوین Djed چیست؟ قرار است دی جد در ماه ژانویه 2023 روی شبکه اصلی راه‌اندازی شود. البته این راه‌اندازی بعد از حسابرسی موفق و تست‌های متعدد مقرر شده است. با توجه به گفته‌های توسعه‌دهندگان، ارز دیجیتال پایدار دی جد به دلار آمریکا قفل خواهد شد. فرآیند قفل ماندن این استیبل کوین با الگوریتم خواهد بود. این الگوریتم، با توجه به میزان عرضه و تقاضا، اقدام به ایجاد یا سوزاندن توکن می‌کند و به این ترتیب قیمت ارز دیجیتال Djed برابری خود را با دلار آمریکا حفظ خواهد کرد. Djed استیبل کوین الگوریتمی و وثیقه‌ای است. ارز دیجیتال ADA، که توکن بومی شبکه کاردانو است، به عنوان پشتوانه استیبل کوین Djed خواهد بود. البته ارز دیجیتال SHEN نیز به عنوان کوین‌های ذخیره برای این ارز پایدار عمل می‌کند.

ارز دیجیتال شن (SHEN) چه ارتباطی با Djed دارد؟

ارز دیجیتال شن به عوان وثیقه عمل می‌کند تا قیمت Djed را برابر با یک دلار نگه دارد. البته شن (SHEN) در کنار آدا (ADA) توکن بومی شبکه کاردانو در پایدار نگه داشتن قیمت Djed نقش دارند و مکمل یکدیگر هستند. برای اینکه 1 عدد استیبل کوین دی جد مینت (ایجاد) شود، باید ارز دیجیتال آدا به آدرس قرارداد هوشمند (اسمارت کانترکت) Djed ارسال شود. اگر فرض کنیم قیمت هر آدا برابر با 0.50 دلار باشد، هر استیبل کوین الگوریتمی کاردانو برابر با 2 عدد ADA خواهد بود. پس برای مینت یک عدد دی جد باید 2 واحد آدا به آدرس والت ارسال شود. در حالت عکس نیز، با ارسال Djed به آدرس قرارداد هوشمند این ارز، استیبل کوین دی جد دریافت شده سوزانده و آدا پرداخت می‌شود.

حالا فرض کنید که به دلیل نوسانات در بازار ارزهای دیجیتال، قیمت ADA ریزش کند و مقدار کافی آدا برای تسویه‌ی توکن‌های Djed موجود نباشد. در اینجاست که ارز دیجیتال SHEN وارد عمل می‌شود. شن ارز دیجیتال ذخیره برای تضمین ثبات و پایداری قیمت دی جد است. بر خلاف Djed، توکن SHEN یک استیبل کوین نیست و قیمتش به هیچ دارایی قفل نشده و امکان نوسان قیمت برای آن وجود دارد. در واقع شن، قرارداد هوشمند دی جد را با آدا تامین مالی می‌کند. به این ترتیب:

• شن نوسانات قیمت آدا را پوشش می‌دهد.
• ثبات قیمت دی جید را اعمال می‌کند.
• نرخ وثیقه را تضمین می‌کند.

وجود کوین‌های ذخیره برای موفقیت اولین استیبل کوین کاردانو بسیار ضروری و حیاتی است، تا به سرنوشت پروژه‌های شکست خورده در زمینه عرضه ارزهای پایدار الگوریتمی دچار نشود. رمز ارز SHEN نیز مشابه خود Djed توسط شرکت COTI، شریک Cardano در این پروژه، عرضه شده است. با مینت شدن شن و خرید آن، دارندگان و هولدرهای شن ثبات و پایداری دی جد را تضمین می‌کنند. در واقع پشتوانه SHEN ارز اصلی شبکه کاردانو یعنی ADA است. به همین خاطر هولدرهای آن، در صورتی که نرخ وثیقه پایین‌تر از حد مجاز باشد، نمی‌توانند ارزهای خود را به ادا تبدیل کنند، چرا که دارندگان دی جد در اولویت هستند. در حالت برعکس، اگر نرخ وثیقه بالاتر از حد تعیین شده در قرارداد هوشمند باشد، دیگر شن مینت نخواهد شد. دلیل این مسئله، حفاظت از پاداش دارندگان و هولدرهای شن است، چرا که با توقف مینت، پاداش دارندگان کاهش پیدا نخواهد کرد و در واقع این امتیازی مثبت برای دارندگان SHEN است.

تیم توسعه‌دهنده پروژه Djed

کوتی (COTI) یک راهکار لایه اول است که برای انجام امور واریز و پرداخت طراحی شده است. برخلاف شبکه‌های بلاک چین شناخته‌شده، کوتی از مکانیسم‌های اجماع اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) برای تایید تراکنش‌ها استفاده نمی‌کند. شبکه کوتی از مکانیسم اجماع خاصی به نام اثبات اعتماد (Proof of Trust) استفاده می‌کند. الگوریتم اجماع اثبات اعتماد (PoT) هزینه‌ی تراکنش را بسیار کاهش می‌دهد و همچنین تعداد تراکنش‌ها در ثانیه را می‌تواند تا 100 هزار تراکنش در ثانیه برساند که نشان‌دهنده مقیاس‌پذیری فوق‌العاده Coti است.

اثبات اعتماد (Proof of Trust)

اثبات اعتماد گونه‌ خاصی از الگوریتم اجماع و قلب شبکه کوتی است. این الگوریتم قادر است تا عملکرد هر نود را بررسی کند و یک امتیاز اعتماد به آن بدهد. به این ترتیب یک زیرساخت غیر متمرکز برای اهداء امتیاز اعتماد به نودها (Trust Score Infrastructure) شکل می‌گیرد. شبکه کوتی از TSI استفاده می‌کند تا مشخص کند کدام نودها قابل اعتمادترند و به این شکل، به نودهای قابل اعتمادتر وزن بیشتری برای تایید تراکنش‌ها تعلق می‌گیرد.

اثبات اعتماد تضمین می‌کند که نودهای قابل اعتمادتر نقش پررنگ‌تری در تایید تراکنش‌های شبکه ایفا خواهند کرد و نودهای غیر قابل اعتمادتر نقش‌های کم اهمیت‌تری را تقبل خواهند کرد. الگوریتم اثبات اعتماد به گونه‌ای طراحی شده است که توسط یک نود یا گروهی از نودها قابل دستکاری نیست، چون به قضاوت جمعی کل شرکت‌کنندگان در شبکه تکیه می‎‌کند. به همین خاطر شبکه کوتی (COTI) مقاومت و تطبیق‌پذیری بالایی در برابر حملات عوامل مخرب دارد و این اطمینان را به وجود می‌آورد که اجماع در همه‌ حال قابل دستیابی باشد.

Djed به سرنوشت UST دچار می‌شود؟

وقتی صحبت از استیبل کوین‌های الگوریتمی می‌شود، همه‌ به یاد سقوط شبکه ترا و ارز لونا میفتیم که حادثه‌ای فاجعه‌بار بود. وقتی ترا یو اس دی (UST) معرفی شد، بسیاری از فعالان و علاقمندان به بازار ارزهای دیجیتال بسیار از این ارز دیجیتال باثبات استقبال کردند. به هرحال ایده ایجاد یک رمز قابل اعتماد و برابر با ارزش دلار آمریکا، که بتوان با آن در شبکه‌های بلاک چین تراکنش انجام داد، بسیار جذاب بوده و هست.

اما سقوط UST که به فروپاشی کل بلاک چین Terra منجر شد، چشمان همه را نسبت به ریسک استیبل کوین‌های الگوریتمی باز کرد. دلیل اصلی ریسک بالای این نوع از ارزهای دیجیتال پایدار، به عدم وجود پشتوانه دلاری یا نوع دیگری از دارایی‌های با ثبات برمی‌گردد. البته خالقان UST، ارز دیجیتال لونا را به عنوان پشتوانه آن مطرح کردند، به طور که دارندگان UST در هر زمان می‌توانستند رمز ارزهای خود را با LUNA معاوضه کنند. هر دلار ترا با یک دلار از ارزش لونا معاوضه می‌شد. الگوریتم این استیبل کوین نیز در صورت تغییر قیمت UST نسبت به دلار آمریکا، وارد عمل می‌شد تا با کاهش یا افزایش میزان عرضه در دسترس قیمت را به 1 دلار برگرداند. این نحوه کار بسیار مشابه آن چیزی که است که Coti برای ارز Djed در نظر گرفته است.

اگر قیمت UST به بالاتر از 1 دلار مثلا هر قیمت هر یک واحد به 1.10 دلار می‌رسید، الگوریتم این استیبل کوین با سوزاندن LUNA و تبدیل آن به UST، اقدام به انتشار تعداد بیشتری از این توکن می‌کرد تا عرضه را افزایش و در نتیجه قیمت را کاهش بدهد. از طرف دیگر اگر قیمت هر UST برای مثال به 0.90 دلار می‌رسید، با سوزاندن مقداری از آن و تبدیل به LUNA، عرضه استیبل کوین کاهش می‌یافت، بلکه قیمت افزایش پیدا کند. قرار است برای استیبل کوین Djed نیز روند تقریبا مشابهی دنبال شود.

همانطور که در بالا مکانیزم عملکرد استیبل کوین ترا یو اس دی توضیح داده شد، می‌بینیم که دی جد و این رمز ارز پایدار (سابق، چرا که اکنون ارزی مرده است و قیمتی بسیار پایین‌تر از 1 دلار دارد) شباهت بسیاری به یکدیگر دارند. تفاوت اصلی بین این دو در ارز دیجیتال پشتوانه و همچنین وجود ارز دیجیتال شن (SHEN) به عنوان دارایی ذخیره در استیبل کوین الگوریتمی Djed است. ارز دیجیتال پشتوانه‌ی Djed رمز ارز ADA است و وابستگی زیادی به آن دارد، اما از SHEN‌ نیز کمک می‌گیرد.

در اینجا باید به پروتکل انکر (Anchor) نیز اشاره کنیم. این پروتکل که برای استیک کردن UST سود سالانه بیش از 20 درصد را به استیک‌کنندگان ارائه می‌داد، یکی از نقش‌آفرینان در سقوط وحشتناک ترا یو اس دی و کل بلاک چین ترا بود. بسیاری از تحلیل‌گران در زمان اوج محبوبیت LUNA به عنوان ارز بومی Terra اظهار می‌کردند که پرداخت این میزان از سود به استیک‌کنندگان ناپایدار است و ممکن است بحران آفرین باشد. لازم به ذکر است که در روز 7 می 2022 ()، برخی معامله‌گران اقدام به لغو استیک UST‌های خود در پروتکل انکر کردند. سپس ارزهای خود را تبدیل به LUNA کردند که فشار فروش سنگینی روی استیبل کوین ترا یو اس دی وارد کرد. در تمام این مدت قیمت ارز پایدار شبکه ترا پایین‌تر از 1 دلار بود. از اینجا دومینو آغاز شد؛ با تبدیل ارز یو اس تی به لونا قیمت آن کاهش می‌یافت و از طرفی عرضه لونا نیز بیشتر می‌شد که نتیجه‌ای به جز کاهش قیمت این ارز به خاطر زیاد شدن عرضه نداشت. پس هر دو رمز ارز با یکدیگر سقوط کردند. استیبل کوین Djed تلاش جدیدی است از طرف توسعه‌دهندگان دنیای ارزهای دیجیتال برای راه‌اندازی یک استیبل کوین الگوریتمی. با توجه به اتفاق فاجعه‌باری که برای استیبل کوین ترا (UST) افتاد، نگاه عمومی به ارزهای دیجیتال باثبات الگوریتمی بسیار منفی است. تا اینجا، استیبل کوین‌هایی مثل تتر، دلار بایننس و یو اس دی سی که با فیات پشتیبانی می‌شوند، موفق شده‌اند عملکرد قابل قبولی را از خود نشان بدهند و اعتماد سرمایه گذاران را تا حدودی به دست آورند. البته انتظار می‌رفت که تلاش‌های جدیدی برای عرضه‌ یک استیبل کوین الگوریتمی موفق اتفاق بیفتد و استیبل کوین Djed بی‌شک یکی از همین تلاش‌ها است.

ساختار استیبل کوین Djed نسبتا محکم و قدرتمند است. مخصوصا به خاطر ارز دیجیتال ذخیره شن، که در صورت ریزش قیمت موفق خواهد شد پایداری قیمت دی جد را تامین کند و احتمال این که این پروژه موفق شود و تجربه لونا تکرار نشود وجود دارد. در نهایت باید به این مسئله اشاره کنیم که کلیت پایداری این استیبل کوین بسیار وابسته به ADA است. در صورتی که به هر دلیلی، ریزش شدیدی در قیمت آدا رخ بدهد و این ریزش آن قدر شدید باشد که ذخیره شن قادر به تامین پایداری قیمت نباشد، می‌توانیم انتظار فروپاشی Djed را همانند UST داشته باشیم.

استیبل کوین الگوریتمی Djed محکوم به تکرار سرنوشت لونا است؟

همانطور که تا اینجا حتما متوجه شدید، استیبل کوین الگوریتمی Djed مکانیسم‌های امنیتی بیشتر و قدرتمندتری نسبت به استیبل کوین الگوریتمی UST دارد. به عبارت دیگر، خالقان دی جد از فروپاشی ترا درس گرفته‌اند. مهم‌ترین نکته‌ درباره امنیت Djed اکوسیستم شبکه کاردانو است. ارز دیجیتال ADA نقش بسیار کلیدی در ثبات قیمت Djed دارد. رشد اکوسیستم کاردانو و ایجاد نرم افزارهای غیر متمرکز بر بستر آن که منجر به ورود کاربران به این شبکه شود، می‌تواند ارزش کل بازار این بلاک چین را افزایش بدهد. این موضوع به افزایش ارزش ADA کمک می‌کند که مطمئنا برای دی جد نیز مثبت است. پس تنها در صورت مرگ شبکه کاردانو یا سقوط شدید ارزش رمز ارز بومی آن، بقای Djed نیز مورد تهدید قرار خواهد گرفت.

فراموش نکنید یکی از موفقیت‌های Cardano در مقایسه با بسیاری از پروژه‌های مطرح، داشتن یک جامعه کاربری بزرگ و متعهد است که ارزش زیادی برای رمز ارز ADA ایجاد کرده است. پس نمی‌توان ارزش LUNA به عنوان پشتوانه UST را با ADA یعنی پشتوانه Djed مقایسه کرد. البته این صحبت به معنی بدون ریسک بودن پروژه استیبل کوین الگوریتمی دی جد نیست و باید خیلی محتاطانه روند کاردانو و کوتی برای مدیریت این ریسک‌ها را دنبال کرد.