فومو FOMO در ارز دیجیتال

FOMO فومو مخفف عبارت «Fear of Missing out»، به معنای ترس از دست دادن است. دکتر دان هرمان (Dr. Dan Herman) برای اولین‌بار در سال 2000 این مفهوم را در مقاله‌ای دانشگاهی با عنوان «The Journal of Brand Management» معرفی کرد.

با وجود این، چهار سال بعد بود که پاتریک مک گینس (Patrick McGinnis) کلمه اختصاری فومو FOMO را برای اولین بار در مقاله‌ای در مجله «Harbus» استفاده کرد.

این مفهوم به احساس اضطرابی اشاره دارد که از تفکری مبنی بر این نشئت می‌گیرد که شما فرصتی را که دیگران از آن استفاده کرده‌اند، از دست داده‌اید. این احساس ترس و اضطراب، پدیده‌ای رایج در رسانه‌های اجتماعی محسوب می‌شود؛ زیرا دیگران غالباً بخش‌های مثبت و مفید زندگی خود را به نمایش می‌گذارند که سبب می‌شود شما در ذهن خود از تجربیاتتان احساس غم یا نارضایتی داشته باشید.

فومو FOMO در ارز دیجیتال و به‌طور کلی دنیای ترید و بازارهای مالی، به ترسی اشاره دارد که معامله‌گر یا سرمایه‌گذار با از دست دادن فرصت سرمایه‌گذاری سودآور احساس می‌کند. این احساس به‌ویژه زمانی رخ می‌دهد که ارزش یک دارایی خاص به‌طور چشمگیری در مدت زمان نسبتاً کوتاهی افزایش یابد. فومو در ترید، این ظرفیت را دارد که یک فرد یا حتی کل فعالان بازار را به جای استفاده از منطق، به سمت تصمیم‌گیری احساسی سوق دهد. چنین تصمیماتی برای سرمایه‌گذاران بی‌انضباط، به‌ویژه افراد با سرمایه کم، خطرناک است؛ زیرا اغلب سبب معاملاتی می‌شوند که ارزش دارایی در آن‌ها بیش از میزان واقعی در نظر گرفته شده است و درنتیجه، احتمال از دست دادن سرمایه افزایش می‌یابد.

مزایا و معایب فومو در بازار ارز دیجیتال

مزایای فومو FOMO در ارز دیجیتال فومو FOMO آن‌قدرها که فکر می‌کنید بد نیست و حتی مزایایی را به همراه دارد که عبارت‌اند از:

شما را مجبور می‌کند به‌روز بمانید. در شرایط بی‌اطمینانی شما را تشویق می‌کند اقدام کنید. می‌تواند در شما انگیزه ایجاد کند. معایب فومو FOMO در ارز دیجیتال اما آثار فومو FOMO به اینجا ختم نمی‌شود و قطعاً معایبی نیز دارد که عبارت‌اند از:

ادامه‌دار شدن اضطراب و نگرانی ناشی از فومو، اثر مخربی بر سلامت روان شما خواهد گذاشت. فومو می‌تواند به اتخاذ تصمیمات غیر‌منطقی و عجولانه منجر شود. اگر بیش از حد درگیر فومو FOMO شوید، از لذت بردن و استفاده از زمان حال باز می‌مانید.

دلایل ایجاد فومو FOMO در ارز دیجیتال چیست؟

به‌طور معمول، افراد زمانی فومو FOMO را تجربه می‌کنند که احساس کنند در حال از دست دادن چیزی هستند؛ خواه یک رویداد، کالا یا فرصت معاملاتی باشد.

ترس از دست دادن ارز دیجیتال با شروع روند افزایش قیمت‌ها رخ می‌دهد. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران احساس می‌کنند در حال از دست دادن فرصت بزرگی برای کسب سود هستند. فومو FOMO در ارز دیجیتال می‌تواند به حدی قوی باشد که شما را به سمت اتخاذ تصمیمی عجولانه بدون انجام تحقیقات مناسب، شامل بررسی تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال ارز دیجیتال، سوق دهد. سه عامل کلیدی مؤثر در ایجاد فومو FOMO در ارز دیجیتال عبارت‌اند از:

1. ظرفیت زیاد سود بازار ارز دیجیتال رمزارز نوعی کلاس دارایی جدید و هیجان‌انگیز است که ظرفیت زیادی برای رشد سرمایه فراهم کرده است. این واقعیت که مردم نمی‌خواهند چنین فرصتی را برای کسب سودهای کلان از دست دهند، یکی از دلایل اصلی وجود فومو FOMO در ارز دیجیتال است.

2. حجم زیاد تبلیغات حجم زیاد تبلیغات برای بازار رمزارز، یکی دیگر از دلایل رایج بودن فومو FOMO در ارز دیجیتال است. رسانه‌های اجتماعی، انجمن‌ها و وبلاگ‌ها، همگی مملو از اطلاعات درباره آخرین تغییرات قیمت و سیگنال‌های سرمایه‌گذاری در بازار رمزارز هستند.

وقتی که همه اطرافیانتان درباره میزان درآمدشان از ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنند، مقاومت در برابر میل به سرمایه‌گذاری ممکن است سخت باشد؛ اما به یاد داشته باشید صرفاً محبوبیت زیاد یک دارایی، دلیل خوبی برای سرمایه‌گذاری نیست. قبل از خرید هر رمزارزی، تحقیقات کاملی انجام دهید تا از مناسب بودن آن برای سرمایه‌گذاری مطمئن شوید.

3. نوسانات زیاد در بازار آخرین دلیل وجود فومو FOMO در ارز دیجیتال، اطمینان کم به این بازار است. ارزهای دیجیتال هنوز نسبتاً جدیدند و قیمت آن‌ها با نوسان زیادی همراه است که به معنای وجود همیشگی خطر سقوط قیمت و در مقابل، تمایل مردم برای کسب سود از این بازار پُرنوسان است.

چگونه فومو FOMO را مدیریت کنیم؟

ممکن است احساس کنید اگر در دارایی یا پروژه‌ خاصی سرمایه‌گذاری نکنید، سود بالقوه‌ای را از دست خواهید داد. این احساس غالباً به اتخاذ تصمیمی غیر‌منطقی و درنهایت تحمل ضرر منجر می‌شود؛ بنابراین، باید سعی کنیم فومو را در خود کنترل کنیم. در ادامه نکاتی را برای جلوگیری از بروز فومو در ترید بررسی می‌کنیم.

1. تحقیق کنید انجام درست تحقیقات مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای جلوگیری از فومو انجام دهید. بر اساس آنچه دیگران انجام می‌دهند یا می‌گویند، تصمیماتِ سرمایه‌گذاری خود را نگیرید. خودتان تحقیق کنید و فقط روی پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که به ظرفیت آن‌ها اعتقاد دارید.

2. به برنامه ازپیش‌تعیین‌شده خود پایبند باشید وقتی برنامه‌ داشته و به آن پایبند باشید، مقاومت در برابر وسوسه فومو در ارز دیجیتال برای شما راحت‌تر خواهد بود. از قبل محدودیت‌های خود را برای سرمایه‌گذاری مشخص و اهدافتان را تعیین کنید. این کار کمک می‌کند به جای اتخاذ تصمیمات احساسی، تصمیمات منطقی بگیرید.

3. بیش از توان مالی خود سرمایه‌گذاری نکنید این قانونی کلی در سرمایه‌گذاری است و به‌ویژه در دنیای بی‌ثبات ارزهای دیجیتال، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. هرگز بیش از توان ریسک خود، سرمایه‌گذاری نکنید.

4. صبور باشید بازار ارزهای دیجیتال ممکن است بسیار بی‌ثبات باشد؛ بنابراین صبور بودن، نیازی حیاتی است. اگر فقط به خاطر ترس از دست دادن، وارد فرصتی سرمایه‌گذاری شوید، ممکن است درنهایت تمام سرمایه خود را از دست بدهید. منتظر فرصت مناسب باشید و اجازه ندهید فومو FOMO، تصمیمات شما را در بازار جهت دهد.

5. از دست دادن را به‌عنوان موضوعی طبیعی بپذیرید همیشه فرصت‌های جدیدی در دنیای ارزهای دیجیتال وجود خواهد داشت. اگر یک فرصت سرمایه‌گذاری را از دست دادید، نگران نباشید، فرصت دیگری خواهد آمد. روی اهداف بلندمدت خود تمرکز کنید و اجازه ندهید فومو FOMO در ارز دیجیتال شما را از مسیر آن‌ها خارج کند. تحقیقات نشان داده که هرچه بیشتر با این احساس درگیر شوید، پیامدهای منفی آن بیشتر شده و روی کل زندگی شما تأثیر می‌گذارد. افرادی که فومو FOMO در آنها تشدید می‌شود، ممکن است حتی رضایت خود را از زندگی از دست بدهند و به مشکلاتی مانند اختلال خواب دچار شوند؛ اما در بهترین حالت، ما مشکلاتی را در نظر می‌گیریم که ممکن است گریبان تصمیمات سرمایه‌گذاری شما را بگیرند.

فرض کنید تعداد زیادی معامله‌گر و تحلیلگر بازار شما را تشویق کرده‌اند که مقدار زیادی بیت کوین بخرید. همچنین مدام این ترس را در دل شما می‌اندازند که همین یک فرصت را دارید و اگر همین الان سرمایه‌گذاری نکنید، پشیمان خواهید شد.

شما هم به‌دلیل بروز احساس ترس ازدست‌دادن، بدون اینکه مدیریت ریسک داشته باشید تصمیم می‌گیرید با مقدار زیادی از سرمایه‌تان بیت کوین بخرید؛ اما ناگهان شخص مهمی یک سخنرانی انجام می‌دهد یا اتفاقی می‌افتد که موجب سقوط چند درصدی قیمت بیت کوین می‌شود. به‌ این صورت، شما مقدار زیادی از سرمایه‌ خود را از دست خواهید داد و مدام خود را سرزنش می‌کنید که چرا بدون فکر تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفتید.

حال تصور کنید چنین چیزی بارها رخ دهد. در این صورت احساس سرخوردگی و پشیمانی در شما بیشتر شده و باعث بروز فومو می‌شود. در این حالت ممکن است در طول شبانه‌روز مدام به اشتباهات خود فکر کنید و نتوانید بر روی مسائل مهم دیگر تمرکز کنید. حتی ممکن است به ذهنتان خطور نکند که درگیر فومو شده‌اید و فکر کنید خیلی بدشانس هستید که همیشه ضرر می‌کنید؛ اما در واقع شما بدشانس نیستید! شما فقط فکر می‌کنید که دیگران درست می‌گویند؛ بنابراین بر اساس حرف آنها و کاملاً هیجانی عمل می‌کنید.

این مسئله درباره ارزهای دیجیتال بیشتر خود را نشان می‌دهد. ارزهای دیجیتال به‌طور طبیعی نوسان قیمتی بیشتری نسبت به سایر دارایی‌‌ها دارند و ممکن است قیمت آنها در طول چند دقیقه، تغییرات شدیدی را تجربه کند. به همین دلیل، یک تصمیم اشتباه و هیجانی و واردشدن به یک سرمایه‌گذاری پرریسک در این ارزها ممکن است فرصت جبران را هم به شما ندهد و در عرض کمتر از یک روز، ارزش سرمایه شما را نصف یا نابود کند.

البته ممکن است یک یا چند بار هم بر اساس گفته دیگران روی ارزهای مختلف سرمایه‌گذاری کنید و اتفاقاً سود خوبی هم نصیبتان شود؛ اما در نظر داشته باشید که این سود کاملاً شانسی بوده و هیچ آگاهی و تحلیلی پشت آن نبوده است. بنابراین بهتر است قبل از انجام هر معامله‌ای، ابتدا درباره آن تحقیق کنیم. فومو یک احساس رایج است که نه‌تنها در بازارهای مالی، بلکه در کل زندگی بشر می‌تواند گریبان‌گیر او شود و آرامش او را سلب کند. این احساس در دنیای مدرن به‌لطف حضور شبکه‌های اجتماعی بیش از هر زمان دیگری تشدید شده و به یکی از چالش‌های اصلی زندگی‌های امروزی تبدیل شده است.

اصطلاح ترس از دست دادن فرصت مفهومی است که اولین بار در سال 2000 توسط دکتر دن هرمن (Dan Herman) در مقاله پژوهشی با عنوان “The Journal of Brand Management” مطرح شد. با این حال، خود مخفف فومو FOMO چند سال بعد در سال 2004، توسط پاتریک مک‌گنیس (Patrick McGinnis) در یک مقاله نظری منتشرشده در مجله آمریکایی “The Harbus” ابداع شد.

این مفهوم به احساس اضطراب یا فکر به اینکه دیگران تجربه مثبت یا منحصربه‌فردی دارند، اما شما در حال از دست دادن یک فرصت هستید، اشاره دارد. فومو پدیده‌ای بسیار رایج در رسانه‌های اجتماعی است که از ابراز تجربه مثبت و مفید زندگی دیگران نشات می‌گیرد و به حس ناراحتی یا عدم کفایت خواننده آن منجر می‌شود.

در بازار مالی مانند بورس و ارز دیجیتال، فومو FOMO به ترسی که یک تریدر یا سرمایه‌ گذار در هنگام از دست دادن یک فرصت سرمایه گذاری یا معاملاتی سودآور به وی دست می‌دهد، اطلاق می‌شود. احساس فومو FOMO در هنگام رشد چشم‌گیر قیمت یک دارایی در یک بازه زمانی نسبتا کوتاه رایج‌تر است.

مثلا، ممکن است با دیدن افزایش قیمت ارز دیجیتالی که مالک آن نیستید، دچار فومو شوید. دیدن این میله سبز رنگ صعودی برای ایجاد جرقه وحشت در برخی از افراد کافی است تا به خرید هر ارز دیجیتال رو به رشدی دست بزنند. این حس حتی گاهی اوقات برخی را به خارج کردن دارایی‌شان از بازارها و انتقال به کیف پول‌های سرد نیز وادار می‌کند.

با اینکه تاکید بر فومو FOMO بیشتر به ترس از دست دادن فرصت خرید یک رمز ارز سودآور اشاره دارد، اما عکس آن نیز ممکن است. یک ریزش ناگهانی در قیمت بیت کوین می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. زمزمه‌های مقررات دولتی یا بازارهای نامطلوب، برای فروش توسط بسیاری از افراد کافی است.

ترس از دست دادن پتانسیل وادار کردن یک فرد (یا یک جامعه به طور کلی) به تصمیم‌گیری‌های احساسی به‌جای تصمیم‌گیری منطقی و استدلالی را دارد. از آنجایی که فومو غالبا به شرایطی که در آن معاملات یک دارایی مانند ارز دیجیتال در حالت بیش از حد گران انجام و به ریسک‌های زیان مالی بزرگتری منجر می‌شود، برای سرمایه‌ گذاران خرد بی‌نظم خطرناک‌تر است.

تصمیم‌گیری ناشی از فومو FOMO

تصمیم گرفتن برای ورود به بازار یک ارز دیجیتال تحت تاثیر فومو معمولا به ضرر ختم می‌شود، چرا که ممکن است فرد در زمانی نامناسب، مثلا وقتی یک کوین یا توکن همینطور در حال ثبت سقف‌های تاریخی جدید است، این کار را انجام بدهد. از طرفی اصلاح قیمت بعد از رشدهای شدید بخشی جدانشدنی از بازارهای مالی است. برای رمز ارزهای دارای پشتوانه قوی، بازگشت به قیمت اولیه (قیمت اولیه خرید) محتمل است، اما تضمینی وجود ندارد. از طرفی مشخص نیست این اتفاق چه زمانی رخ بدهد!

البته خرید تحت تاثیر حس ترس از دست دادن فرصت همیشه بد تمام نمی‌شود! از خریداران یک ارز دیجیتال به خاطر فومو بخشی نیز (در صورت ورود به موقع) به سود خوبی خواهند رسید. در بازارهای مالی مخصوصا مارکت نوظهور و پرنوسان رمز ارزها همه چیز بر اساس پیش‌بینی است و هیچ قطعیتی وجود ندارد. تمام تکنیک‌ها و نمودارها فقط به منظور کاهش ریسک و افزایش احتمال موفقیت مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین دلیل نمی‌توان گفت در صورت خرید تحت تاثیر فومو سرمایه گذار صد درصد متضرر خواهد شد. اما وقتی به خاطر فومو وارد بازار یک دارایی می‌شوید، ریسک به شدت بالا و احتمال موفقیت کمتر است.

ارتباط فومو FOMO با Herd Mentality

فومو به نوعی با تفکر یا ذهنیت گله‌ای (Herd Mentality) مرتبط است. تفکر گله‌ای در واقع یک الگوی رفتاری است که تمایل انسان‌های یک گروه (مثلا گروه بزرگ فعالان بازار ارز دیجیتال) به منظور فکر کردن و رفتار کردن مطابق سایر اعضای همان گروه را نشان می‌دهد. یکی از مواقعی که این رفتار خود را نشان می‌دهد، بالا رفتن قیمت یک ارز دیجیتال، سهام یک شرکت یا در کل یک دارایی است؛ یکی از اصلی‌ترین دلایل صعودی شدن قیمت یک رمز ارز غلبه کردن تقاضا بر عرضه است. در ادامه، این اتفاق به عده‌ای فومو می‌دهد و ترس از دست دادن فرصت به جان آن‌ها می‌افتد. سپس ذهنیت گله‌ای این افراد را به ورود به بازار و خرید کردن، شبیه تعداد زیاد نفراتی که میزان تقاضا را افزایش داده‌اند، تشویق می‌کند.

نمودهای این رفتار در جنبه‌های مختلف زندگی انسان خود را نشان می‌دهد که فعالیت در بازارهای مالی مثل ارزهای دیجیتال یکی از آن‌ها است. همانطور که گفتیم بخشی از افرادی که در یک مارکت مشغول فعالیت هستند، دانش و قدرت تحلیل کافی ندارند، در نتیجه ضمن مواجه شدن با فومو و ترس از دست دادن فرصت تلاش می‌کنند تا همگام با جریان کنونی بازار حرکت کنند. البته تفکر گله‌ای مختص انسان‌های فاقد اطلاعات کافی در یک حوزه سرمایه گذاری نیست و هر کسی ممکن است در شرایطی خاص از خود رفتارهای هیجانی نشان دهد.