همه چیز درباره اندیکاتور ATR

اندیکاتور ATR یا میانگین محدوده واقعی (Average True Range) یک اندیکاتور نوسان است که به ما نشان می‌دهد قیمت یک سهام یا دارایی به صورت میانگین نسبت به بازه زمانی انتخابی، چه مقدار حرکت کرده است.

این اندیکاتور می‌تواند به معامله‌گران روزانه برای پوزیشن‌هایی که باز می‌کنند تاییدیه ارائه دهد. در واقع یکی از کاربرد‌های مهم این اندیکاتور در تعیین محدوده حد ضرر (Stop-loss) است.

با حرکت قیمت به بالا و پایین، این اندیکاتور نیز همراه با آن حرکت می‌کند. بسته به بازه زمانی انتخابی، در هر گام زمانی مقدار این اندیکاتور محاسبه می‌شود.

مثلا برای بازه 15 دقیقه، در هر 15 دقیقه، نمودار آخرین گام زمانی آن نسبت به نقطه قبلی محاسبه می‌شود. نقاط محاسبه شده به صورت یک نمودار خطی نمایش داده می‌شوند.

فرمول محاسبه اندیکاتور ATR اولین گام در محاسبه ATR یافتن یک سری از مقدار‌های محدوده قیمت یک سهام است.

محدوده قیمت یک سهام در بازه روزانه برابر است با سقف قیمت منهای کف. با این حال محدوده واقعی توسط فرمول زیر محاسبه می‌شود:

TR = Max[(H -L), Abs(H – Cp), Abs(L – Cp)]

ATR = (1/n) i=1nTRi

در این فرمول Tri محدوده واقعی و N بازه زمانی مورد نظر است.

چگونه ATR را محاسبه کنیم؟

معامله‌گران می‌توانند با استفاده از بازه‌های زمانی کوتاه‌تر از 14 روز برای تولید سیگنال‌های معاملاتی استفاده کنند.

برای مثال، یک معامله‌گر کوتاه مدت فقط قصد تحلیل و استفاده از نوسانات یک سهام یا کوین ارز دیجیتال را در یک بازه 5 روزه دارد. در این حالت، تریدر می‌تواند با محاسبه ATR برای 5 روز (5 روزه)، فرض کند داده‌های قیمتی تاریخی به دست آمده به ترتیب زمانی معکوس منظم می‌شوند.

در این روش، معامله‌گر می‌تواند حداکثر مقدار مطلق سقف فعلی منهای کف، مقدار مطلق کف فعلی منهای بسته شدن قبلی و مقدار مطلق کف فعلی منهای بسته شدن قبل را پیدا کند.

این محاسبات فقط برای بازه 5 روزه صورت می‌گیرند که در آن مقدار میانگین قیمت 5 روزه ATR محاسبه می‌شود.

اندیکاتور ATR به ما چه می‌گوید؟ اندیکاتور Average True Range در اصل برای کالاها توسط J. Welles Wilder Jr در کتابی با نام New concepts in Technical Trading systems معرفی و توسعه داده شد اما از آن می‌توان در بازار‌های دیگر مانند بورس و ارزهای دیجیتال نیز بهره برد.

به طور کلی سهام‌هایی که سطح نوسان بالایی را تجربه می‌کنند، شاخص ATR‌ بالاتری نیز خواهند داشت و بالعکس آن نیز صادق است.

این اندیکاتور بیشتر توسط تکنسین‌های بازار برای ورود و خروج از معاملات به کار می‌رود. به همین دلیل بیشتر به آن مانند ابزاری برای اضافه شدن به سیستم معاملاتی یاد می‌شود.

این اندیکاتور جهت قیمت را به ما نمی‌گوید اما به صورت دقیق نوسان روزانه یک دارایی را با استفاده از محاسبات ساده ارزیابی می‌کند. هدف اولیه ATR بیشتر در اندازه گیری نوسانات ناشی از حرکت بالا و پایین قیمت خلاصه می‌شود. این اندیکاتور برای انجام این محاسبات فقط به تاریخچه قیمت سهام نیاز دارد.

در سیستم‌های معاملاتی از این اندیکاتور به عنوان روشی برای تشخیص نقطه خروج استفاده می‌شود. مهم‌ نیست که نقطه ورود شما به چه شکل تعیین شده است، در هر صورت با استفاده از این اندیکاتور سرنخ‌هایی برای خروج از معامله به دست خواهید آورد.

یکی از تکنیک‌های شناخته شده برای خروج از معامله توسط اندیکاتور ATR که توسط Chuck LeBeau توسعه یافته، Chandelier exit نام دارد.

در این حالت استاپ شما در پایین بالاترین سقف قیمتی سهام که از زمان ورود به معامله شکل گرفته، قرار خواهد گرفت. فاصله بین بالاترین سقف و سطح Stop توسط ATR در چند زمان مختلف تعیین می‌شود.

در حالت بالا، مثلا شما می‌توانید سه گام زمانی را از ارزش بالاترین سقف ATR ثبت شده از زمان ورود به معامله کم کنید. نگران نباشید در ادامه به صورت مفصل به این موضوع خواهیم پرداخت.

در بازار مشتقات از این اندیکاتور می‌توان به عنوان شاخصی برای حجم معامله استفاده کرد. از اندیکاتور ATR می‌توان برای تعیین اندازه معاملات نسبت به موجودی کل با توجه به میزان تمایل معامله‌گر در پذیرش ریسک و نوسان بازار استفاده نمود.

چگونه ATR می‌تواند در معاملات به ما کمک کند؟

معامله‌گران روزانه می‌توانند از این اطلاعات برای اندازه‌گیری و ارزیابی میزان حرکت یک سهام در بازه زمانی مورد نظر و دستیابی به اهداف معاملاتی تعیین شده بر روی چارت استفاده کنند.

فرض کنید یک سهام در روز با سرعت میانگین 10 تومان حرکت می‌کند. اگر در آن روز ما هیچ خبر بنیادی برای آن سهام نداشته باشیم، اما سهام ما در آن روز به میزان 12 تومان افزایش داشته باشد، محدوده معاملاتی(سقف منهای کف) حدود 13.5 تومان خواهد بود (برحسب فرض).

در این حالت، قیمت سهام 35% بیشتر از میانگین حرکت کرده است و ما اکنون از استراتژی خود سیگنال خرید دریافت می‌کنیم.

سیگنال خرید ناشی از حرکت سهام رو به بالا ممکن است معتبر باشد اما از آن‌جایی که قیمت سهام ما از قبل به شکل قابل توجهی و بیش از حد میانگین افزایش پیدا کرده است، پذیرش ریسک افزایش قیمت بیشتر این سهام و محدوده معاملاتی آن چندان منطقی به نظر نمی‌رسد، از این رو معامله در چنین شرایطی خطرناک است.

اما از آن‌جایی که قیمت سهام بیش از میانگین نمایش داده شده در این اندیکاتور رشد داشته، احتمال سقوط قیمت و ورود به محدوده قیمتی قبلی وجود دارد. با این که ورود به پوزیشن خرید یا Long در سقف روزانه عاقلانه به نظر نمی‌رسد ولی پوزیشن فروش یا Short به نظر انتخاب بهتری است.

البته زمانی می‌توانیم وارد چنین پوزیشنی شویم که سیگنال فروش معتبری از اندیکاتور و پرایس اکشن دریافت شود.

قرار دادن نقاط ورود و خروج فقط براساس اندیکاتور ATR ایده خوبی نیست. این اندیکاتور باید به عنوان ابزاری برای پیوستگی یک استراتژی فراگیر در جهت غربال معاملات به کار گرفته شود. برای مثال، در موقعیت بالا، شما نباید فقط به خاطر افزایش قیمت و محدوده روزانه قیمت نسبت به حالت معمول وارد پوزیشن Short‌ شوید. لازم است این مسئله را به خوبی درک کنید که فقط پس از دریافت سیگنال خرید و تایید آن ورود به پوزیشن فروش منطقی خواهد بود که در این حالت، اندیکاتور ATR در تایید معامله به ما کمک خواهد کرد.

برعکس این شرایط نیز در اندیکاتور ATR صدق می‌کند. فرض کنید قیمت تا نزدیکی کف روزانه سقوط می‌کند. در این حالت محدوده قیمت در روزانه بیش از حد میانگین است. در چنین موقعیتی اگر یک استراتژی به شما سیگنال فروش ارائه دهد، شما یا باید آن را نادیده بگیرید یا اگر قصد ورود به آن را دارید، حداکثر احتیاط و حد ضرر را برای آن لحاظ کنید.

با این که قیمت ممکن است سقوط بیشتری را تجربه کند اما احتمالا برخلاف آن خواهد بود. در این وضعیت ممکن است قیمت دوباره به سمت بالا اوج بگیرد و در محدوده کف و سقف روزانه در نوسان بماند.

حتی اگر قیمت سهام فراتر از ATR فعلی حرکت کند، این حرکت ممکن است به صورت معمولی و برپایه تاریخچه قبلی این سهام صورت بگیرد.

معامله روزانه و گرایش‌های ATR

اگر شما از اندیکاتور ATR برای معاملات روزانه یا میان روز خود استفاده می‌کنید، این اندیکاتور پس از باز شدن بازار‌ها (در بازار‌های مرتبط با روز کاری مانند بورس) با تکانه‌های شدید مواجه خواهد شد.

این مسئله برای چارت‌های 1 یا 5 دقیقه‌ای نیز صدق می‌کند. مثلا در بورس آمریکا، زمانی که صرافی‌ها در ساعت 9:30 صبح باز می‌شوند شاخص ATR در دقایق اول به سمت بالا حرکت می‌کند. دلیل آن شدت نوسان بالا در زمان باز شدن بازار است.

این شاخص به ما می‌گوید نوسان بازار در زمان باز شدن آن بیشتر از زمان بسته شدن آن در دیروز بوده است. پس از جهش‌های شدید در شروع به کار بازار، شاخص ATR در طول روز در حال کاهش خواهد بود. اوسیلاتور‌های موجود در اندیکاتور ATR در طول روز به جز نشان دادن میانگین حرکت قیمت در هر دقیقه، اطلاعات مفید دیگری به ما نشان نمی‌دهند.

در بازه روزانه، معامله‌گران از این اندیکاتور برای ارزیابی میزان نوسان یک سهام استفاده می‌کنند. تریدر‌های روزانه معمولا از این اندیکاتور در بازه زمانی 1 دقیقه برای برآورد میزان حرکت قمیت در 5 یا 10 دقیقه آتی استفاده می‌کنند. این استراتژی به آن‌ها کمک می‌کند تا اهداف سود آور و حد ضرر خود را به خوبی مشخص کنند.

با محاسبه سود کلی و تقسیم آن بر ATR، شما می‌توانید حداقل زمان مورد نیاز برای رسیدن قیمت به حد سود مورد نظر را ارزیابی کنید.

برای مثال، اگر شاخص ATR در بازه زمانی 1 دقیقه روی نمودار 0.03$ باشد، بنابراین قیمت سهام مورد نظر ما در هر دقیقه 3 سنت حرکت می‌کند، اگر شما در تحلیل‌های خود پیش‌بینی می‌کنید که قیمت سهام افزایش پیدا خواهد کرد، با ورود به معامله، شما می‌توانید انتظار داشته باشید که قیمت سهام در طول حداقل 5 دقیقه، حدود 15 سنت حرکت کند.

اندیکاتور ATR و حد ضرر دنباله‌دار روش حد ضرر متحرک (Trailing stop loss)، استراتژی است که به شما کمک می‌کند اگر قیمت دارایی برخلاف میل شما حرکت کرد، در نقطه مورد نظر و با حداقل ضرر، از معامله خارج شوید اما در عین حال، اگر قیمت مطابق میل شما حرکت می‌کند، نقطه خروج نیز مطابق آن تغییر کند.

در زمان معامله، به شاخص فعلی ATR دقت کنید. یک قانون ساده در ارزیابی این است که مقدار فعلی ATR را برای یافتن نقطه مناسب حد ضرر، ضربدر 2 کنید. بنابراین اگر شما در حال خرید یک سهام هستید، نقطه حد ضرر شما دو سطح پایین‌تر ATR از نقطه ورود خواهد بود.

اگر قصد ورود به پوزیشن Short یک سهام را دارید، حد ضرر شما دو برابر ATR فعلی در بالای نقطه ورود قرار خواهد گرفت.

اگر شما در پوزیشن Long‌ قرار دارید و قیمت به نفع شما در حال حرکت است، نقطه حد ضرر خود را به صورت پویا به دو برابر ATR زیر قیمت فعلی حرکت دهید. در این سناریو، حد ضرر شما فقط در جهت بالا و به نفع شما حرکت خواهد کرد. پس از حرکت نقطه حد ضرر به سمت بالا، تا زمانی که این نقطه دوباره به سمت بالا حرکت کند یا معامله به دلیل سقوط قیمت و رسیدن به حد ضرر بسته شود، در آن‌ جا باقی خواهد ماند.

شما می‌توانید این فرآیند را به شکل معکوس برای معاملات Short اعمال کنید که در آن برای حفظ سود، نقطه حد ضرر شما به سمت پایین حرکت خواهد کرد.

برای درک بهتر این استراتژی، فرض کنید شما وارد یک معامله Long شده‌اید. قیمت ورود 10$ است و ATR سهام در بازه زمانی مورد نظر روی 0.10$ قرار دارد. نقطه Stop loss شما در این حالت روی 9.80$ قرار خواهد گرفت(2*$0.10).

زمانی که قیمت به سطح 10.20$ افزایش پیدا کند، شاخص ATR همچنان در 0.10$ باقی خواهد ماند. اما حد ضرر دنباله‌دار ما به سمت بالا و روی 10$ قرار می‌گیرد که ما در بدترین حالت روی معامله سر به سر قرار داریم.

زمانی که قیمت دوباره به سطح 10.50$ افزایش پیدا کند، حد ضرر این معامله بر روی 10.30$ قرار می‌گیرد. در این وضعیت حداقل سود شما به ازای هر واحد از سهام مورد نظر، 30 سنت قفل شده خواهد بود. این رویه تا زمانی که قیمت سقوط و حد ضرر ما را فعال کند ادامه پیدا خواهد کرد.

محدودیت‌های اندیکاتور ATR در هنگام استفاده از این اندیکاتور دو محدودیت بزرگ وجود دارد که باید به آن‌ها توجه شود.

محدودیت اول در اندازه‌گیری ذهنی آن است. این مشکل بدان معناست که محاسبه آن قابل تفسیر است و ما نمی‌توانیم هیچ مبنای ثابتی را برای یک روند یا ترند مشخص به صورت قطعی تعیین کنیم.

در این اندیکاتور نمی‌توان از چرخش روند یا ادامه یافتن آن به صورت کامل اطمینان حاصل کرد. به جای آن، محاسبه ATR و خواندن آن به شکلی است که همیشه باید آن را با نقاط محاسبه شده قبلی مقایسه و نسبت به قدرت یا ضعف یک ترند، تحلیل‌های لازم را انجام دهیم.

بیشتر بخوانید: مزایا و معایب تحلیل روند چیست؟ + استراتژی‌های ترید در جهت روند

محدودیت دوم این اندیکاتور در محدود بودن آن به اندازه‌گیری نوسانات بازار است نه قیمت مستقیم دارایی. این مسئله گاهی می‌تواند منجر به ایجاد سیگنال‌های ترکیبی شود.

زمانی این موضوع بیشتر قابل لمس خواهد بود که ترند فعلی یا نقاط حساس چارت نقش نقاط چرخشی را ایفا می‌کنند. برای مثال، افزایش ناگهانی شاخص ATR در پی حرکت بزرگ شمارنده آن برای دنبال ترند غالب می‌تواند معامله‌گران را در دام بزرگی گرفتار کند.

در این موقعیت معامله‌گر ممکن است فکر کند که این حرکت، تاییدی بر ادامه ترند قدیمی است.

اندیکاتور Average True range یکی از شاخص‌های کاربردی در معامله کوتاه مدت مانند اسکلپ و روزانه است که می‌تواند میانگین حرکت قیمت یک دارایی یا کوین ارز دیجیتال را اعلام کند. میانگین حرکت سهام به ما می‌گوید یک دارایی در بازه زمانی مورد نظر به صورت میانگین در هر گام زمانی (مثلا یک ساعته) چه مقدار نوسان دارد.

با پیش‌بینی روند بازار می‌توانید گام‌های مورد نظر و فاصله قیمتی را تا رسیدن به نقاط ورود و خروج تعیین کنید. البته استفاده از این روش به تنهایی کافی نیست و در هنگام باز کردن پوزیشن باید به سایر تاییدیه‌های در دسترس نیز توجه شود.

شما می‌توانید از اندیکاتور ATR در بازار‌های بورس، فارکس و ارز دیجیتال استفاده کنید.