تراکنش‌های on-chain و off-chain به چه معنا هستند؟

در دنیای ارزهای دیجیتال، دو نوع اصلی تراکنش وجود دارد: روی زنجیره (on-chain) و خارج از زنجیره (off-chain). تراکنش‌های درون‌زنجیره‌ای مستقیماً روی بلاکچین اتفاق می‌افتند،

درحالی‌که تراکنش‌های خارج از زنجیره، در خارج از بلاکچین انجام می‌شوند. درک تفاوت بین این دو نوع تراکنش، ‌می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری آگاهانه درمورد نحوه‌ی استفاده از ارزهای دیجیتال کمک کند. تراکنش‌های «روی زنجیره (on-chain)» که روی یک بلاکچین انجام می‌شوند، امنیت و شفافیت بیشتری را ارائه می‌کنند؛ زیرا در یک دفترکل توزیع‌شده‌ی عمومی ‌تأیید و ثبت می‌شوند که قابل‌تغییر نیست. تراکنش‌های «روی زنجیره (on-chain)» ممکن است با توجه به روش ‌تأیید شبکه، شامل کارمزدهای بالا و زمان پردازش زیادی باشد.

تراکنش‌های درون زنجیره‌ای (On Chain)

تراکنش‌های «درون زنجیره‌ای» (On Chain) همان تراکنش‌هایی است که همیشه از آن‌ها با عبارت تراکنش‌های بلاک چین یاد می‌کنیم. به عبارت دیگر، به تراکنش‌های معمولی بلاک چین که همگی با آن‌ها آشنا هستیم تراکنش‌های درون زنجیره‌ای می‌گویند. این نوع تراکنش‌ها نسبت به تراکنش‌های خارج از زنجیره از محبوبیت بالاتری برخوردار هستند و با انجام آن‌ها کل شبکه‌ بلاک چین تحت تاثیر قرار می‌گیرد و به‌روزرسانی می‌شود.

تراکنش‌های «روی زنجیره» یا on-chain به تراکنش‌هایی گفته می‌شود که تمام مراحل آن در شبکه‌ی بلاکچین انجام می‌شود و پس از ‌تأیید، تراکنش در دفترکل شبکه‌ی بلاکچین ثبت می‌شود. نحوه‌ی کار به این صورت است که وقتی دو طرف می‌خواهند ارز دیجیتال را معامله کنند، اطلاعات مربوط به تراکنش بر روی مجموعه‌ای دیجیتالی از داده‌ها به نام بلوک بسته‌بندی می‌شود. آن بلوک به یک شبکه‌ی بلاکچین مرتبط فرستاده می‌شود؛ بلوک توسط کامپیوترها و سخت‌افزارهای محاسباتی موجود در شبکه به نام گره ‌تأیید می‌شود؛ این بلوک تا زمان ‌تأیید شدن توسط گره، منتظر ‌تأیید می‌ماند و در نهایت با ‌تأیید شدن، به بلاکچین اضافه شود. مکانیسم‌های اجماع متفاوتی برای ‌تأیید تراکنش‌ها و افزودن بلاک‌های جدید به زنجیره‌ی بلوکی وجود دارد. برای مثال، بیت‌ کوین از روشی به نام «اثبات کار» استفاده می‌کند که به ماینرها برای رقابت با یکدیگر به نسبت قدرت پردازش و سیستم محاسباتی هریک پاداش داده می‌شود. قدرت پردازش برای حل پازل‌های رمزنگاری‌شده‌ی پیچیده، حدس زدن یا مطابقت با «هش» و برنده شدن بلوک پاداش، کارآیی دارد. روش‌های جدیدتر مانند «اثبات سهام» نیازی به محاسبات ماینینگ ندارند، بلکه شرکت‌کنندگان را ملزم می‌کند که مقدار مشخصی از رمز ارزهای بومی خود را قفل کنند تا فرصتی برای اعتبارسنجی یک بلوک از تراکنش‌ها داشته باشند و به نسبت مقادیر سهام خود بعد از تبدیل شدن به گره پاداش کسب می‌کنند. هریک از این فرآیندها، سطح بالایی از امنیت و شفافیت را فراهم می‌کند؛ زیرا داده‌های تراکنش، عمومی است و به‌طور مداوم توسط شبکه‌ی ماینرها یا اعتبارسنج‌ها بررسی و به‌روز می‌شود. بااین‌حال، پیچیدگی این فرآیند به این معنی است که علاوه‌بر کارمزد، پردازش هر تراکنش و افزودن آن به بلاکچین زمان می‌برد.

مزایای تراکنش‌های on-chain امنیت: داده‌های ذخیره‌شده در زنجیره‌ی بلوکی، رمزگذاری شده‌اند و پس از ثبت نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد. تمرکززدایی: بلاکچین‌ها تابع یک مرجع مرکزی برای حاکمیت در سیستم نیستند، به این معنی که عملاً هیچ خطری برای نقض اعتماد یا دستکاری جریان داده توسط واسطه وجود ندارد. شفافیت: استفاده از دفترکل توزیع‌شده به این معنی است که تراکنش‌ها به‌طور هم‌زمان در چندین مکان ثبت و ‌تأیید می‌شوند. با استفاده از یک اکسپلورر بلاکچین، هرکسی ‌می‌تواند یک تراکنش به یک آدرس کیف پول منحصربه‌فرد را ردیابی کند و فعالیت آن را مشاهده نماید. در نتیجه‌ی این شفافیت، اعتبار و صحت تراکنش‌ها افزایش می‌یابد.

تراکنش‌‌های برون زنجیره‌ای (Off Chain)

تراکنش‌های «خارج از زنجیره» یا off-chain، بخشی از مراحل یک تراکنش در یک بلاکچین را به شبکه‌های خارج از زنجیره منتقل می‌کنند که بعداً در صورت نیاز ‌می‌تواند دوباره با بلاکچین اصلی ادغام شود. در شبکه‌های خارج از زنجیره، کاربران توافق می‌کنند که شخص ثالثی تراکنش‌ها را ‌تأیید و احراز هویت کند. سیستم‌های خارج از زنجیره با تسهیل تراکنش‌ها موجب افزایش سرعت و کاهش هزینه شده و مشکلات مقیاس‌پذیری شبکه‌ی بلاک‌چین را برطرف می‌کنند. یکی از روش‌های تراکنش خارج از زنجیره، استفاده از لایه ۲ است که بر روی بلاکچین اصلی ساخته شده است تا به مقیاس‌پذیری شبکه‌ی اصلی در سرعت و هزینه کمک کند؛ البته سیستم لایه ۲ خود نیز یک بلاکچین است و در حالت کلی با تراکنش خارج از زنجیره‌ی موردنظر ما تفاوت‌هایی دارد. به‌طور معمول، یک لایه 2 ‌به‌عنوان یک بلاکچین جداگانه عمل می‌کند که بلاکچین اصلی زیربنایی را بهبود می‌بخشد و از تضمین‌های امنیتی لایه ۱ یا همان بلاکچین اصلی استفاده می‌کند.

مزایای سیستم‌های off-chain سرعت بالا در تراکنش‌ها: تراکنش‌های خارج از زنجیره لازم نیست منتظر بمانند تا شبکه‌ی اصلی بلاکچین تراکنش را ‌تأیید کند؛ این امر پردازش آن را سریع‌تر یا حتی آنی می‌کند. هزینه‌ی کمتر: تراکنش‌های ‌تأییدشده‌ی خارج از زنجیره، نیاز به کارمزدهای اندکی دارند؛ زیرا فرآیند اعتبارسنجی از طریق ماینینگ یا استیک‌کردن انجام نمی‌شود. ناشناس بودن بیشتر: تراکنش‌های خارج از زنجیره، حریم خصوصی بیشتری را ارائه می‌دهند؛ زیرا داده‌ها به‌صورت عمومی در شبکه منتشر نمی‌شوند.

ترکیب تراکنش‌های Off Chain و On Chain پلتفرم‌هایی وجود دارند که از مزایای هر دو نوع تراکنش‌ اشاره‌شده بهره می‌برند که به آن‌ها تراکنش‌های ترکیبی یا هایبرید می‌گویند. بعضی از پلتفرم‌ها ویژگی‌های مختلف تراکنش‌های داخل زنجیره و خارج از زنجیره را با هم ترکیب می‌کنند تا به تراکنش‌هایی برسند که به آن‌ها تراکنش‌های «ترکیبی» یا هایبرید (Hybrid) می‌گویند. از این تراکنش‌ها زمانی استفاده می‌شود که هم سرعت بالا و کارمزد کم در تبادل ارزها اهمیت داشته باشد و هم نیاز به غیرمتمرکز بودن تراکنش‌ها داشته باشیم. یکی از این پلتفرم‌ها سایت «ورتکس» (Vertex.Market) است که از مزایای هر دو نوع تراکنش‌ها بهره می‌برد. این سایت سامانه‌ای طراحی کرده که از ویژگی‌های اساسی هر دو نوع تراکنش استفاده می‌کند. در واقع به همین دلیل است که به چنین تراکنش‌هایی تراکنش‌های ترکیبی می‌گویند چون تراکنش‌های برون زنجیره‌ای و درون زنجیره‌ای را با هم ترکیب می‌کنند. چنین سامانه‌ای کاملا در معرض نظارت عموم قرار دارد و هیچ اتفاقی پشت پرده به وقوع نمی‌پیوندد. در چنین محیطی هیچ شخص یا گروهی مسئول مدیریت معاملات نیستند و در عین حال تراکنش‌های داخل زنجیره و خارج از زنجیره هم جدا از هم اجرا می‌شوند. همزمان با این ویژگی‌ها تمام تراکنش‌ها هم آنی بوده و هیچ تأخیر اضافی در آن‌ها دیده نمی‌شود.