شبکه سلستیا (Celestia) چیست؟

مقیاس‌پذیری، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دنیای بلاکچین است که بسیاری از توسعه‌دهندگان به دنبال راه‌حلی برای آن هستند. در حال حاضر، راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری زیادی مانند اپتیمیسم (Optimism)،

ZKsync و استارک نت (Starknet) وجود دارند. با این حال، در دسترس بودن داده‌ها در این راه‌حل‌ها همچنان به اتریوم متکی است. خبر بد اینکه، اتریوم گران است و در نتیجه، هزینه گس در لایه‌های دو هم می‌تواند بالا باشد. از طرفی، بیشتر بلاکچین‌های امروزی یکپارچه هستند و افزایش مقیاس‌پذیری یک معماری یکپارچه، کار دشواری است. بنابراین، می‌توان گفت که علی‌رغم همه پیشرفت‌هایی که در چند سال گذشته انجام شده، استقرار یک بلاکچین جدید می‌تواند یک دردسر واقعی باشد. اینجا است که شبکه سلستیا (Celestia) وارد می‌شود.

سلستیا (Celestia) چیست؟

سلستیا (Celestia)، اولین بلاکچین لایه ۱ ماژولار است که نقش یک لایه اجماع و اعتبارسنجی داده‌ها را بر عهده دارد. این ویژگی امکان استقرار آسان سایر بلاکچین‌ها را در شبکه سلستیا (Celestia) فراهم می‌کند. قبل از ادامه این بحث، به منظور درک بهتر شبکه بلاکچین سلستیا (Celestia)، باید مفهوم چند اصطلاح را با هم مرور کنیم. همانطور که می‌دانید، هر بلاکچین سه عملکرد اصلی را بر عهده دارد که این سه عملکرد عبارتند از: اجماع، اجرا و دسترسی به داده.

✔اجماع (Consensus): روشی است که از طریق آن همه افراد فعال در یک شبکه در مورد اینکه کدام تراکنش باید انجام شود، توافق کرده و ترتیب تراکنش‌ها را تعیین می‌کنند. به عنوان مثال، شبکه بلاکچین بیتکوین از مکانیسم اجماع اثبات کار (Proof-of-work) که به اختصار به آن PoW می‌گویند، استفاده می‌کند و یا شبکه بلاکچین اتریوم از مکانیسم اجماع اثبات سهام (Proof-of-Stake) که به اختصار POS نامیده می‌شود، بهره می‌برد.

✔اجرا (Execution): این عملکرد تصمیم می‌گیرد که کدام تراکنش‌ها معتبر هستند و شبکه را بروزرسانی می‌کند.

✔در دسترس بودن داده (Data Availability): در دسترس بودن داده، تضمینی می‌کند که نود ایجادکننده بلاک، تمام داده‌های تراکنش مرتبط با آن بلاک را منتشر کرده و از طرف دیگر، داده‌های تراکنش برای سایر شرکت‌کنندگان شبکه در دسترس است.

بیشتر بلاکچین‌هایی که می‌شناسیم، بلاکچین‌های یکپارچه هستند. به این معنا که دو کارکرد اصلی یک بلاکچین، یعنی اجماع و اجرا، به طور همزمان اتفاق می‌افتند و به مجموعه اعتبار‌سنج‌‌های یکسانی وابسته هستند. به همین دلیل، افزایش مقیاس‌پذیری این بلاکچین‌ها کار چالش‌برانگیزی است؛ زیرا هر تراکنش نیاز به اجرا توسط یک گره کامل دارد و همین موضوع، روند را کند می‌کند.

شبکه سلستیا (Celestia) که پیش‌تر LazyLedger نام داشت، اولین شبکه بلاکچین ماژولار است که با جدا کردن لایه اجماع و اجرا، هر کسی را قادر می‌سازد که یک بلاکچین غیرمتمرکز را به سرعت و بدون هزینه راه‌اندازی یک شبکه اجماع جدید، مستقر کند. تمام هدف شبکه سلستیا (Celestia) این است که لایه‌های اجماع و در دسترس بودن داده‌ها را برای برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم کند و به این ترتیب، به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد که فقط نگران لایه اجرایی یا رول‌آپ لایه دو خود باشند. مزیت ماژولار بودن این است که هر برنامه، فضای اجرایی خاص خود را دارد و در عین حال، امنیت اجماع شبکه سلستیا (Celestia) را به ارث می‌برد.

شبکه سلستیا (Celestia) چگونه کار می‌کند؟

شبکه سلستیا (Celestia) از یک معماری ماژولار استفاده کرده و پشته فناوری بلاکچین را به اجزای تخصصی آن جدا می‌کند. به این صورت که، توابع اصلی، یعنی اجماع و اجرا، به لایه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

همان‌طور که گفته شد، یک معماری یکپارچه می‌تواند محدودکننده باشد. در این نوع ساختار، توابع اجماع و اجرا در یک لایه دسته‌بندی شده و سپس، یک قرارداد هوشمند روی این لایه ساخته می‌شود. بنابراین، کاربران و توسعه‌دهندگان به یک محیط اجرایی محدود می‌شوند و این امر، پتانسیل بهینه‌سازی و سفارشی‌سازی برای کاربردهای خاص را محدود می‌کند.

در مقابل، یک معماری ماژولار، اجماع و اجرا را به لایه‌های جداگانه تقسیم می‌کند. لایه اجرا روی بلاکچین خودش وجود دارد و امکان بهینه‌سازی و سفارشی‌سازی برای کاربردهای خاص را فراهم می‌کند. بنابراین، هر توسعه‌دهنده‌ای که برنامه‌ غیرمتمرکز خود را بر اساس این معماری بسازد، از انعطاف‌پذیری، امنیت و مقیاس‌پذیری بهتری برخوردار خواهد بود.

در یک بلاکچین ماژولار، نمونه‌گیری از در دسترس بودن داده‌ها قابل دستیابی است و یک گره می‌تواند یک بلاک را با یک نمونه کوچک تأیید کند؛ مانند تأیید یک بلاک ۱۰۰ مگابایتی تنها با ۱۰ کیلوبایت داده. به همین دلیل، یک ماشین با حداقل قدرت پردازش، مانند یک گوشی هوشمند، نیز می‌تواند به عنوان یک گره عمل کند. این فناوری به هر کاربر اجازه می‌دهد که عضو درجه یک شبکه باشد. همچنین، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که کمتر به گره‌های شخص ثالث تکیه کنند. این موضوع به نوبه خود، به کاهش تراکم شبکه و بهبود مقیاس‌پذیری آن کمک می‌کند.

تیم توسعه‌دهنده شبکه سلستیا (Celestia)

تیم توسعه‌دهنده سلستیا (Celestia) متشکل از چهار خبره فعال در حوزه بلاکچین است. برای آشنایی بیشتر با این تیم، در زیر به صورت خلاصه در مورد رزومه و سابقه کاری آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

مصطفی البسام (Mustafa Al-Bassam)، مدیر عاملCelestia Labs و دارای مدرک دکترا در مقیاس‌بندی بلاکچین از UCL است. او قبلاً هم‌بنیانگذار Chainspace بوده است. Chainspace یک پلتفرم قرارداد هوشمند است که بعداً توسط فیسبوک خریداری شده است. مصطفی همچنین چندین مقاله مهم در حوزه امنیت سیستم‌های بلاکچین خرد شده (Sharded Blockchain Systems) دارد.

جان آدلر (John Adler)، CRO آزمایشگاه سلستیا و محققی در زمینه مقیاس‌پذیری لایه ۲ است. او قبلاً در ConsenSys بوده و بر روی فاز ۲ اتریوم ۲ کار ‌کرده است. آدلر با الهام گرفتن از مقالات مصطفی در مورد در دسترس بودن داده‌ها، اولین مشخصات را برای طرح یک رول آپ خوش‌بینانه ایجاد کرده است.

اسماعیل خوفی (Ismail Khoffi)، مدیر ارشد فناوری Celestia Labs و یک مهندس محقق با تجربه است. او علاوه بر ساخت نمونه‌های اولیه تحقیقات دانشگاهی، در تولید پروژه‌های غیربلاکچینی و بلاکچینی مانند Google UK و Tendermint مشارکت داشته است.

نیک وایت (Nick White)، مدیر عملیاتی آزمایشگاه سلستیا (Celestia)، دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد از دانشگاه استنفورد است. نیک وایت قبل از پیوستن به Celestia، هم‌بنیانگذار پروتکل بلاکچینی Harmony بوده است. این پروتکل، زیرساخت بلاکچین مقیاس‌پذیر را ایجاد و انقلاب تمرکززدایی را تقویت می‌کند. وایت از ژوئن ۲۰۱۸ تا دسامبر ۲۰۲۰ بر روی این پروژه متمرکز بوده است. در رزومه کاری او سابقه فعالیت به عنوان متخصص ارشد هوش مصنوعی در Zeroth.ai که یک برنامه شتاب‌دهنده برای استارت آپ‌های هوش مصنوعی در آسیا است، وجود دارد.

به‌طورکلی، مقیاس‌پذیری یکی از بزرگترین موانع پذیرش کامل فناوری بلاکچین بوده است. اگرچه در حال حاضر، چندین راه حل مقیاس‌بندی لایه ۱ وجود دارد اما اکثر آن‌ها بر تولید بلاک متمرکز است و نه تأیید بلاک. در واقع سلستیا (Celestia)، اولین شبکه بلاکچین ماژولار است که با مقیاس‌پذیری، امنیت و ویژگی‌های غیرمتمرکز خود، ما را برای وب ۳ آماده می‌کند.

توجه داشته باشید که سلستیا (Celestia) تنها یک راه‌ حل نیست زیرا شبکه پالیگان دارای Avail و شبکه اتریوم دارای Danksharding است. بنابراین، دلیل منحصربه‌فرد بودن سلستیا (Celestia) این است که بر سهولت ادغام، تحویل سریع و تجربه کاربر تمرکز دارد. به‌طورکلی می‌توان گفت که با توجه به تیم توسعه‌دهنده قوی و سرمایه‌گذاران بزرگ پشت این پروژه، انتظار می‌رود سلستیا (Celestia) رقیب خوبی برای بسیاری از اکوسیستم‌های دیگر مانند Ethereum – Darksharding یا Polygon – Avail باشد.

اکوسیستم سلستیا (Celestia)

بلاکچین‌ها از هر شبکه (EVM، SVM،…) می‌توانند سلستیا را برای در دسترس بودن داده‌ها (Data Availability) و اجماع (Consensus) به منظور بهره‌برداری از ویژگی‌های امنیتی مورد استفاده قرار دهند. در حال حاضر، ۴ بلاکچین بر روی Celestia ساخته شده است.

✔Cevmos: مجموعه لایه EVM که توسط Cosmos EVM و سلستیا (Celestia) توسعه یافته است.

✔Fuel: شبیه به سلستیا (Celestia) (Celestia) می‌باشد اما یک ماشین مجازی کاملاً جدید می‌سازد. به عنوان مثال، FuelVM، از Toolchain و زبان برنامه‌نویسی Sway استفاده می‌کند.

✔dYmension: رول آپ مستقل (یک بلاکچین مستقل) با هدف ساده‌سازی توسعه rollApp از طریق زنجیره dYmension

✔Eclipse: رول آپ مستقل (یک بلاکچین مستقل) به منظور بهینه‌سازی لایه رول آپSolana VMs

یکی از نکات جذاب پروژه سلستیا (Celestia) که توجه بسیاری از علاقه‌مندان به این حوزه را به خود جلب نموده، این است که یکی از مشاوران برجسته این پروژه Ethan Buchman است. او یکی از بنیانگذاران Cosmos می‌باشد. به همین دلیل زمزمه‌های زیادی در رابطه با همکاری و رابطه نزدیک بین سلستیا (Celestia) و Cosmos به وجود آمده است.