شبکه اتریوم راهکار لایه دو zkSync چیست؟

از آنجایی که سیستم DApp اتریوم (EtheremDApp) روزانه از هزاران تراکنش پشتیبانی می‌کند، جای تعجب نیست که بسیاری از سرمایه گذاران ارز دیجیتال آینده‌ای روشن را برای آن تصور کنند. البته متأسفانه،

همیشه نمی‌توان این عینک خوش بینی را بر چشم گذاشت،زیرا سرمایه گذاران اغلب با مشکلات مختلفی مانند هزینه‌های بالای قیمت Gas و سرعت پایین معاملات مواجه می‌شوند. اینجاست که راهکار لایه دوم zkSync مطرح می‌شود.zkSync با پشتیبانی از فناوری ZK-Rollup یک راه حل منحصر به فرد برای افزایش مقیاس پذیری اتریوم است که به کارمزد تراکنش بسیار کم و امنیت بالا شناخته می‌شود.

zkSync چیست؟

zkSync یک پروتکل بی نیاز از اعتماد از Matter Labs است که از فناوری ZK-Rollup پشتیبانی می‌کند. zkSync به‌عنوان یک راه‌حل افزایش مقیاس‌پذیری لایه ۲ در شبکه اصلی اتریوم، باعث پایین آمدن هزینه‌های Gas و سرعت بخشیدن به تراکنش‌ها می‌شود. این پروتکل همچنین باعث افزایش امنیت تراکنش‌ها به کمک الگوریتم‌های دانش صفر (zero-knowledge) خواهد شد.

در میان راه حل‌های مقیاس بندی لایه 2 موجود، zkSync به دلیل قابلیت استفاده و امنیت بالا از دیگر راه حل‌ها متمایز است. طرح‌های دیگر لایه 2 مانند کانال‌های پلاسما (Plasma and state channels) سعی می‌کنند محاسبات و داده‌ها را خارج از زنجیره انتقال دهند و این روش می‌تواند تهدیدی برای امنیت کلی شبکه باشد. اما خوشبختانه، zkSync طراحی شده است تا امنیت تراکنش‌ها را بالا ببرد، زیرا در این پروتکل داده‌ها به شکل خارج از زنجیره نگهداری نمی‌شوند. با جابجایی محاسبات خارج از زنجیره و نگه داشتن برخی داده‌ها در زنجیره، فرآیند به طور قابل توجهی کارآمدتر می‌شود. الگوریتم‌های ZK-SNARK امکان تأیید سریع تراکنش‌ها را فراهم کرده و فضای ذخیره کمتری را نسبت به قراردادهای هوشمند سنتی اشغال می‌کند. چنین فرایندی باعث می‌شود zkSync راه حل سریع‌تر و با هزینه کمتری نسبت به سایر همتایان خود باشد. پروژه بلاکچینی زد کی سینک ZK-SNARK در اواسط سال ۲۰۲۰ بر روی بلاکچین اتریوم راه‌اندازی شد؛ این پروژه یک راهکار لایه ۲ اتریوم برای حل مشکل مقیاس پذیری آن است. zk sync از راهکار zkrollup بهره می‌گیرد که زیر مجموعه‌ای از از فناوری رول آپ‌ها اما با تلفیقی از الگوریتم‌های لایه صفر است. این پروژه با شعار مقیاس پذیری بی حد و مرز فعالیت خود را آغاز کرده و تا به امروز عملکرد خوبی را از خود به نمایش گذاشته است. زد کی سینک با در اختیار قرار گرفتن بخشی از ترافیک شبکه اتریوم، در تلاش برای کاهش بار عملیاتی آن است که این موضوع می‌تواند سرعت پردازش تراکنش‌ها توسط اتریوم را افزایش دهد. علاوه بر این، با بهره‌گیری از فناوری رول آپ، تراکنش‌ها را تجمیع و تعداد زیادی تراکنش را به عنوان یک تراکنش در لایه دوم پردازش می‌کند. این کار باعث کاهش کارمزدهای شبکه اتریوم می‌شود.

تیم پروژه zk sync

پروژه zksync محصول تیم Matter Labs است و این تیم مسئولیت توسعه این پروژه را بر عهده دارد. در رابطه با نفرات تشکیل دهنده این تیم اطلاعات زیادی در دسترس نیست اما از افراد سرشناس آن می‌توان به الکس گلوچوفسکی (Alex Gluchowski) بنیانگذار و مدیرعامل این مجموعه اشاره کرد. تیم متر لبز فعالیت خود را از سال ۲۰۱۹ شروع کرده و حدود ۴ سال بر روی توسعه این پروژه فعالیت دارد. آن‌ها طی این مدت با سازمان‌ها و سرمایه گذاران زیادی همکاری داشته‌اند و در مجموع بیش از ۴۸۵ میلیون دلار جذب کرده‌اند. از سرمایه گذاران نامدار این پروژه می‌توان به A16Z ،Ethereum foundation ،Coinbase venture اشاره کرد.

شبکه لایه دوم zk sync چگونه کار می‌کند؟

برای جواب به سوال نحوه کارکرد zk sync چیست ابتدا باید به ساز و کار آن بپردازیم. راهکار لایه دو زد کی سینک طی دو مرحله اقدام به افزایش مقیاس‌پذیری اتریوم می‌کند. در قدم اول تعداد زیادی تراکنش را با هم اجماع کرده (به این کار رول آپ گفته می‌شود) و آن‌ها را به کمک قراردادهای هوشمند به لایه zk sync که یک لایه دوم است انقال می‌دهد؛ این کار باعث می‌َشود تعداد زیادی تراکنش به عنوان یک تراکنش واحد شمرده شوند و تنها یک کارمزد برای تمام آن‌ها پرداخت شود. در نتیجه کارمزد یک تراکنش در بین کاربران زیادی پخش شده و هزینه آنها را کاهش می‌دهد. در قدم بعدی به پردازش این تراکنش‌ها می‌پردازد. در نظر داشته باشید پردازش به کمک الگوریتم‌های دانش صفر (Zero-knowledge) انجام می‌شود. این نوع الگوریتم‌ها میزان داده مورد نیاز برای پردازش را به حداقل رسانده و باعث می‌شوند حجم کمی داده جهت پردازش مورد استفاده قرار گیرد.

در بلاکچین اتریوم اجرای قراردادهای هوشمند و پشتیبانی از آن‌ها بر عهده ماشین مجازی اتریوم (EVM) است اما متاسفانه سازگاری این ماشین با الگوریتم‌های دانش صفر، امری بسیار دشوار بوده و شبکه‌های لایه دو را که از راهکار رول آپ دانش صفر استفاده می‌کنند موظف به راه‌اندازی ماشین مجازی شخصی خود می‌کند. اما راهکار لایه دو zk sync در نسخه دوم خود (Zksync 2.0) در تلاش برای سازگاری با ماشین مجازی اتریوم است که این کار می‌تواند باعث شود تعداد زیادی از اپلیکیشن‌های شبکه اتریوم به لایه دو Zksync انتقال یافته و فعالیت خود را در این بستر شروع کنند. الگوریتم‌های دانش صفر به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند (تعاملی و غیرتعاملی) که پروژه زد کی سینک از نوع Zk-Snarks استفاده می‌کند. در Zk sync تراکنش‌ها از لایه یک گرفته، تجمیع شده و در لایه دوم پردازش می‌شوند؛ سپس به لایه اول بازگشته و در آن ذخیره می‌شوند. در این ساز و کار وضعیت (State) تراکنش‌ها توسط قراردادهای هوشمند لایه یک، مرتباً بازیابی می‌شود و به همین دلیل لایه یک تعامل بالایی با لایه دوم برقرار میکند. این باعث می‌شود انتقال داده و ارز میان این دو شبکه در کمترین زمان صورت گیرد. علاوه بر این، تعامل پذیری در شبکه باعث افزایش امنیت شبکه لایه دو شده و به همین دلیل می‌توان گفت رول آپ‌های دانش صفر در زد کی سینک از امنیت بسیار بالایی بهره مندند.

مزایای استفاده از راهکار لایه دوم zkSync

با استفاده از zkSync برای واریز و برداشت، کاربران از مزایای زیر برخوردار خواهند شد:

• کارمزد معاملات مقرون به صرفه از آنجایی که تراکنش‌ها به صورت دسته‌ای انجام می‌شود، هزینه Gas میان کاربران تقسیم خواهد شد. اگر تعداد زیادی از کاربران با هم همکاری کنند، هزینه‌های Gas به مقدار ناچیزی در حد چند سنت محدود می‌شود.

• امن و غیر متمرکز علیرغم غیرمتمرکز بودن، zkSync امنیت سطح شبکه اصلی را حفظ می‌کند. امنیت zkSync درواقع توسط بلاک چین اتریوم تامین می‌شود.

• برداشت سریع فناوری ZK-Rollup از تایید اعتبار برای احراز هویت داده‌های تراکنش استفاده می‌کند و در نتیجه به کمک آن سرعت برداشت‌ها بالا می‌رود. با zkSync، کاربران می‌توانند در عرض 10 دقیقه برداشت خود را انجام دهند.

• معاملات بدون نیاز به اعتبار سنجی به لطف داده‌های زنجیره‌ای و رمزنگاری منحصربه‌فرد zkSync، این فناوری تنها راه‌حل افزایش مقیاس‌پذیری لایه ۲ است که برای ایمن نگه داشتن وجوه نیازی به فعالیت عملیاتی ندارد. حتی بدون اعتبار سنجی، هر کاربری می‌تواند برای مدت طولانی آفلاین شود و با خیال راحت دارایی‌های خود را برداشت کند.

ایردراپ Zksync

پروژه لایه دو zk sync هنوز ارز بومی خود را راه‌اندازی نکرده اما با توجه به توضیحات ذکر شده می‌توانیم انتظار داشت تا همزمان با راه‌اندازی شبکه اصلی، ارز بومی آن نیز راه‌اندازی شود. با توجه به جذب سرمایه بالایی که zk sync داشته، می‌توانیم انتظار یک ایردراپ با ارزش از این پروژه را داشته باشیم. کاربران در جهت افزایش شانس خود برای شرکت در این ایردراپ به انجام فعالیت در نسخه اول این شبکه و شبکه آزمایشی نسخه دوم آن می‌پردازند.

آینده راهکار لایه دوم zkSync

با کاهش قابل توجه هزینه‌های Gas بدون به خطر انداختن امنیت یا کنترل کاربر، zkSync بهترین انتخاب در مورد راه حل‌های افزایش مقیاس پذیری لایه 2 اتریوم به نظر می‌رسد.

با این حال zkSync در حال حاضر کاملاً غیرقانونی است و اعتبار سنجی به کمک zkSync هیچ مجوز صادر شده‌ای ندارد. البته باید این نکته را در نظر گرفت که تیم توسعه zkSync به یک پروتکل کاملاً غیرمتمرکز متعهد هستند و این موضوع برای کاربران آن یک مزیت محسوب می‌شود. همچنین تیم توسعه این پروتکل قصد دارند با کیف پول‌ها وصرافی‌های مختلفی همکاری کرده و از قراردادهای هوشمند پشتیبانی کنند.

zkSync پتانسیل زیادی برای دستیابی به هدف خود در رسیدگی به مسائل مقیاس بندی دارد. این پلتفرم سطوح امنیت شبکه اصلی و حریم خصوصی کاربران را حفظ می‌کند. در نتیجه استفاده از فناوری پیشرفته ZK-Rollup مزایای زیادی در اختیار کاربران قرار خواهد داد.