آشنایی با وام آنی(Flash Loan) در ارز دیجیتال

وام‌های آنی (Flash Loan) اخیراً در فضای ارزهای دیجیتال خبرساز شده‌اند. در حالی که وام‌های آنی (Flash Loan) برای بهره‌برداری از بسیاری از پروتکل‌های آسیب پذیر DeFi پیاده سازی شده‌اند، به بسیاری از کاربران کمک کرده‌اند

تا از این طریق به سودآوری برسند.برخی از علاقه مندان به این روش حتی اظهار دارند که وام‌های آنی (Flash Loan) یکی از خلاقانه‌ترین فناوری‌های بلاکچین هستند. وام آنی Flash Loan نوعی وام است که معامله‌گران رمزارزها ممکن است برای تسهیل خرید و فروش انواع مختلف ارز دیجیتال در صرافی‌ها از آن‌ استفاده کنند. معامله گران از قراردادهای هوشمند برای صدور وام‌ها و معاملاتی که آن‌ها را فعال می‌کنند، استفاده می‌کنند.وام آنی (Flash Loan) به‌تازگی یکی از کاربردی‌ترین و محبوب‌ترین ابزارهای دیفای شناخته شده، تا حدی‌ که بزرگ‌ترین وام پلتفرم Aave تا امروز حدود 200 میلیون دلار بوده است. این نوع وام‌ها از سال 2020 به پلتفرم اتریوم وارد شده‌اند و به کاربران اجازه می‌دهند تا بدون به‌ خطر انداختن سرمایه خود، به‌راحتی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، وام دریافت کنند. با وجود محبوبیت زیاد وام‌های آنی،‌ به ‌نظر می‌رسد که درک و شناخت آن‌ها برای کاربران کمی پیچیده باشد. به‌طورکلی، عملکرد آن‌ها تقریباً مشابه با وام‌های معمولی دیفای است، اما ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارند که آن‌ها را متمایز می‌کند.

وام آنی (Flash Loan) چیست؟

وام‌های آنی (Flash Loan)، وام‌های بدون وثیقه و بدون محدودیت هستند که در آن کاربر وجوهی را قرض می‌کند. اگر کاربری نتواند وام را قبل از تکمیل تراکنش بازپرداخت کند، یک قرارداد هوشمند تراکنش را لغو می‌کند و پول را به وام دهنده برمی‌گرداند. در واقع وام‌های فلش یا آنی نوعی وام دهی غیرمتمرکز یا بدون تضمین هستند که برخی از شبکه‌ها و پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند. وام‌های آنی از قراردادهای هوشمند یا توافق‌ نامه‌های دیجیتالی استفاده می‌کنند که در شبکه بلاکچین تثبیت شده‌اند. همچنین، وام‌های آنی تمام مراحل تراکنش از وام گرفتن تا بازپرداخت را در یک تراکنش فوری و در هر زمانی که کاربران در حال معامله ارزهای دیجیتال هستند، انجام می‌دهند. فرایند وام‌های آنی از طریق آوه، یک پلتفرم وام دهی ساخته شده و فعال شده توسط اتریوم، آغاز شد. از دسامبر 2021، پلتفرم Aave بیش از 5 میلیارد دلار وام فوری صادر کرده بود که مبلغ برخی از آن‌ها بیش از صدها میلیون دلار بود. وام‌های آنی (Flash Loan) زیرمجموعه‌ای از قراردادهای هوشمندند که دریافت وام‌های بدون وثیقه را امکان‌پذیر می‌کنند. این نوع وام به لطف ماهیت تأیید تراکنش‌های بلاک‌چین، به کاربران ارزهای دیجیتال این امکان را می‌دهد تا در عرض چند ثانیه، وام‌هایی با مبالغ زیاد دریافت کنند. پروتکل دیفای ماربِل (Marble) در سال 2018، برای اولین‌بار این مفهوم را معرفی کرد، اما پلتفرم Aave این ایده را در اوایل سال 2020 به اجرا درآورد و محبوبیت آن را گسترش داد.

وام های آنی (Flash Loan) چگونه کار می‌کنند؟

مهم‌ترین نکته‌ درباره عملکرد وام‌های فوری، آن است که این وام‌ها رایگان ارائه نمی‌شوند. مورد اول آن است که تمام کارمزدهای تراکنش‌های مربوط، باید پرداخت شوند. علاوه‌ بر آن، ارائه‌دهندگان این وام‌ها هزینه‌های اضافی دریافت می‌کنند و هرکدام نرخ خود را دارند. برای مثال، در پروتکل دیفای AAVE، نرخ کارمزد وام فلش 0/09 درصد است.

نقدینگی لازم برای وام‌های آنی (Flash Loan) از استخرهای نقدینگی تأمین می‌شود؛ درنتیجه، قبل از دریافت وام باید دقت کنید که آیا نقدینگی مربوطه کافی است یا خیر. به‌طورکلی، قراردادهای وام فلش تضمین می‌کنند که چندین تراکنش شامل تراکنش وام‌دهی، بازپرداخت و پوشش هزینه‌های وام‌های فوری، در یک بلوک تراکنش انجام شود.

• سیستم‌های وام‌دهی مالی متمرکز (CeFi): رایج ترین وام‌ها در امور مالی سنتی، وام‌های تضمین شده و وام‌های بدون وثیقه هستند. یک وام تضمین شده مستلزم آن است که وام گیرنده نوعی تضمین به نام وثیقه را برای بازپرداخت وام به وام دهنده ارائه دهد. وثیقه‌ها اغلب برای مبالغ بسیار بالا اعمال می‌شوند و در صورتی که وام گیرنده نتواند وام را بازپرداخت کند، به وام دهنده کمک می‌کند تا با فروش دارایی‌هایی که وام گیرنده به عنوان وثیقه داده است، ضرر خود را جبران کند. از سوی دیگر، وام بدون وثیقه، وامی است که در آن وام گیرنده مجبور نیست وثیقه‌ای برای قرض گرفتن وجوه ارائه کند. اگر وام گیرنده نسبت به بازپرداخت وام خود اقدام نکند، وام دهنده وثیقه را می‌فروشد تا پول وام خود را پس بگیرد. در هر دو مورد، وام گیرنده باید بهره وام را پرداخت کند. و در هر دو مورد، اگر وام گیرنده بازپرداختی انجام ندهد، وام دهنده باید بیشترین زیان را متحمل شود.
• سیستم‌های وام دهی غیرمتمرکز مالی (DeFi): سیستم‌های وام دهی DeFi متفاوت از سیستم‌های متمرکز عمل می‌کنند. آن‌ها سرمایه سپرده گذاران را در یک استخر نقدینگی جمع می‌کنند تا وام‌های وثیقه ای برای وام گیرندگان ارائه دهند. مبلغ این وام‌ها بیش از مبلغ وثیقه است، به این معنی که وام گیرنده باید وثیقه‌ای را به صورت دارایی دیجیتال ارائه کند که ارزش آن بیشتر از دارایی‌های وام گرفته شده باشد. به عبارت دیگر، اگر ارزش وثیقه دیگر نتواند بدهی وام‌گیرنده را پوشش دهد، پلتفرم برای بازپرداخت بخشی از وام، وثیقه را با قیمتی پایین‌تر از ارزش واقعی آن می‌فروشد. این فرآیند در بازار ارزهای دیجیتال انحلال نامیده می‌شود.
• وام های آنی (Flash Loan) محدودیت‌های وام CeFi و DeFi را برطرف می‌کنند: وام های CeFi و DeFi نیز دارای معایبی هستند که وام های آنی آن را برطرف می‌کنند. در یک سیستم سنتی وام CeFi، باید ماه‌ها صبر کنید تا وام تأیید شود. اما به لطف قراردادهای هوشمند، وام‌های آنی (Flash Loan) بلافاصله پردازش و تایید می‌شوند. همچنین، اگر وام گیرنده نسبت به بازپرداخت وام اقدامی نکند و یا تاخیر داشته باشد، مسئولیت بدهی بر عهده وام دهنده است. با این حال، اگر وام گیرنده وام آنی خود را بازپرداخت نکند، قرارداد هوشمند معامله را لغو کرده و وجوه را به وام دهنده باز می‌گرداند. در واقع وام‌های آنی (Flash Loan) برخلاف وام‌های DeFi وام‌های بدون وثیقه هستند، فرایند وام دادن را آسان‌تر می‌کنند و به همه کاربران فرصت کسب درآمد می‌دهند.

چه ویژگی هایی وام‌ آنی (Flash Loan) را متمایز می‌کند؟

• قرارداد هوشمند: اصلی‌ترین ویژگی‌ وام‌ آنی که امکان وام بدون وثیقه را فراهم می‌کند، قرارداد هوشمند است. قراردادهای هوشمند این اطمینان را ایجاد می‌کنند تا سرمایه‌ شما بدون اجرای قوانینی خاص، منتقل نشوند؛ درنتیجه، در وام فوری، وام‌گیرنده باید مبلغ را قبل از پایان معامله بازپرداخت کند، در غیر این صورت، قرارداد هوشمند به‌طور خودکار معامله را معکوس می‌کند، انگار از ابتدا هیچ اتفاقی نیفتاده است.
• بدون نیاز به وثیقه: ماهیت وام‌های آنی (Flash Loan) به‌گونه‌ای است که در آن، وام‌دهنده‌ها مجبور نیستند برای بازگرداندن سرمایه خود وثیقه دریافت کنند،‌ بلکه برای بازیابی سرمایه از روش دیگری استفاده می‌شود. در این روش،‌ وام گیرنده به‌جای ارائه وثیقه، باید مبلغ وام را فوراً پرداخت کند. در شبکه اتریوم هر تراکنش حدود ۱۳ ثانیه طول می‌کشد؛ بنابراین، بین دریافت تا پرداخت وام‌های آنی روی شبکه اتریوم، فقط چند ثانیه فرصت دارید.
• ارائه در کوتاه‌ترین زمان: معمولاً افراد با شنیدن کلمه وام به‌ یاد پروسه‌های طولانی می‌افتند، اما در وام آنی خبر از معطلی نیست. در وام فوری (Flash Loan)، کل روند پرداخت و بازپرداخت تنها در چند ثانیه انجام می‌شود.

حملات وام آنی (Flash Loan) چیست؟

اگرچه وام‌های آنی (Flash Loan) DeFi از نظر محبوبیت و نقدینگی افزایش یافته است، اما هنوز کامل نیست و دارای معایبی هست. حدود 500 میلیون دلار دارایی در پلتفرم‌های DeFi بین سال‌های 2020 تا 2021 هک شد. از جمله رایج‌ترین حملاتی که باعث شد میلیون‌ها نفر از پروتکل‌ها پاک شوند، با استفاده از وام‌های آنی (Flash Loan) بود. اوراکل‌ها سرویس‌های شخص ثالثی هستند که به قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهند داده‌ها را خارج از اکوسیستم خود دریافت کنند. دستکاری اوراکل، عمل دستکاری داده‌های قیمت دارایی برای خرید یا فروش بالاتر یا پایین‌تر از قیمت بازار در پلتفرم است. یکی از برجسته‌ترین ضعف‌های وام فوری، حمله وام سریع است که شرکت‌کنندگان سودجو اجرا می‌کنند. این افراد طی اقدامی، از مکانیسم وام فوری بهره‌برداری می‌کنند تا به سود شخصی برسند. حملات وام فلش ممکن است بر اثر دستکاری قوانین باشد که هکرها یا طرفین قرارداد انجام می‌دهند چنین شکلی از بهره‌برداری از قراردادهای هوشمند، سبب به ‌خطر افتادن پروتکل‌های وام آنی و ایجاد حمله وام سریع می‌شود. حملات وام فلش اشکال مختلفی دارد. در این نوع وام‌ها لازم است وام‌گیرنده قبل از پایان قرارداد مبلغ را پرداخت کند. مهاجم می‌تواند راهی برای تغییر این شرایط ایجاد کند و قرارداد هوشمندی را فریب دهد تا فکر کند مبلغ وام بازپرداخت شده است. اولین‌بار، چنین حمله‌ای در سال 2020، در برنامه غیرمتمرکز dYdX اتفاق افتاد. مشکل اصلی در پروتکل bZx بود که Fulcrum آن را به‌ کار گرفته بود. مهاجم با این اقدام توانست بازار را دستکاری کند و به‌گونه‌ای Fulcrum را فریب داد تا فرض کند WBTC ارزشی بیشتر از ارزش واقعی آن دارد.

وام‌های آنی یا flash loan دنیای مالی غیرمتمرکز را تحت تأثیر قرار داده است زیرا به کاربران اجازه می‌دهد در مدت زمان بسیار کوتاه دارایی‌های نامحدود بدون وثیقه را قرض کنند. بسیاری از علاقه مندان به ارزهای دیجیتال در حال حاضر از وام‌های آنی (Flash Loan) برای کسب سود و محافظت در برابر خطرات انحلال استفاده می‌کنند. اما برخی دیگر از افراد از وام‌های آنی برای مهندسی حملات به قراردادهای هوشمند و تخلیه وجوه آن‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، اگر پلتفرم‌های DeFi منابع بیشتری را برای آزمایش کد خود صرف کنند، خطر این حملات ممکن است در آینده کاهش یابد.