دفترکل توزیع شده یا (Distributed Ledger)

فناوری دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger (DLT) یک سیستم دیجیتال برای ثبت تراکنش دارایی ها است که در آن تراکنش ها و جزئیات آنها در چندین مکان به طور همزمان ثبت می شود. برخلاف پایگاه داده های سنتی

، دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger هیچ ذخیره مرکزی داده یا عملکرد مدیریتی ندارد. در یک دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger، هر گره هر مورد را پردازش و تأیید می کند، در نتیجه یک رکورد از هر آیتم ایجاد می کند و در مورد صحت آن اجماع ایجاد می کند. دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger را می توان برای ثبت داده های ثابت مانند رجیستری و داده های پویا مانند تراکنش های مالی استفاده کرد. بلاک چین یک نمونه شناخته شده از فناوری دفتر کل توزیع شده است.فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) به طور خاص به زیرساخت ها و پروتکل های تکنولوژیکی اشاره دارد که امکان دسترسی همزمان، اعتبارسنجی و بروزرسانی سوابق را فراهم می کند که مشخصه های دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger است. این بر روی یک شبکه کامپیوتری پراکنده در چندین نهاد یا مکان کار می کند.

DLT از رمزنگاری برای ذخیره ایمن داده ها، امضاهای رمزنگاری و کلیدها استفاده می کند تا فقط به کاربران مجاز دسترسی داشته باشند.

این فناوری همچنین یک پایگاه داده تغییرناپذیر ایجاد می کند که به این معنی است که اطلاعات پس از ذخیره شدن، قابل حذف نیستند و هرگونه بروزرسانی به طور دائم برای آیندگان ثبت می شود.

این معماری نشان‌دهنده تغییر قابل توجهی در نحوه جمع‌آوری و انتقال اطلاعات با انتقال سوابق از یک مکان معتبر به یک سیستم غیرمتمرکز است که در آن همه نهادهای مرتبط می‌توانند دفتر کل را مشاهده و اصلاح کنند. در نتیجه، همه موجودیت‌های دیگر می‌توانند ببینند چه کسی از دفتر کل استفاده می‌کند و آن را اصلاح می‌کند. این شفافیت DLT سطح بالایی از اعتماد را در بین شرکت کنندگان فراهم می کند و عملاً احتمال وقوع فعالیت های متقلبانه در دفتر کل را از بین می برد.

به این ترتیب، DLT نیاز نهادهایی را که از دفتر کل استفاده می‌کنند برای تکیه بر یک مرجع مرکزی قابل اعتماد که دفتر کل را کنترل می‌کند، یا یک ارائه‌دهنده شخص ثالث خارجی برای انجام آن نقش و به عنوان یک بررسی در برابر دستکاری، برطرف می‌کند.

اگر به بیان ساده بخواهیم بگوییم دفتر کل توزیع Distributed Ledger یا DLT یک پایگاه ساده است که به شکل غیرمتمرکز نگهداری می‌شود. این دفتر در مکان‌های متعدد و توسط اشخاص گوناگون نگهداری می‌شود و به همین دلیل احتیاج به یک قدرت مرکزی را برطرف می‌نماید. در دفتر کل توزیع Distributed Ledger ، کاربران می‌توانند به رکوردها و یک نسخه از آن دسترسی داشته باشند. همچنین در صورت بروز هر گونه تغییرات به اعضا اطلاع داده می‌شود. در دفتر توزیع کل اطلاعات به صورت رمزگذاری شده ذخیره و نگهداری می‌شوند و از طریق کلیدها و امضاهای دیجیتال رمزگذاری شده در دسترس افراد قرار می‌گیرند. چیزی که مشخص است ارتباط نزدیک این واژه با بلاک چین است که حتی باعث شده بعضی‌ها به اشتباه این دو مفهوم را به جای یکدیگر استفاده کنند. با اینکه دفترکل توزیع‌ شده Distributed Ledger و بلاک چین ارتباط نزدیکی با هم دارند ولی واقعیت این است که نمی‌توان آن‌ها را هم ‌معنی با یکدیگر در نظر گرفت. یک «دفترکل توزیع ‌شده» (Distributed Ledger) که اسم دیگر آن «فناوری دفترکل توزیع‌ شده» Distributed Ledger یا DLT، به پایگاه داده‌ای در فضای مجازی گفته می‌شود که بین شبکه‌ای از چند کامپیوتر متصل به هم مشترک است. یک نسخه از این پایگاه داده همواره در هر کدام از کامپیوترها وجود دارد و به دلیل به‌روزرسانی‌های آنی، همیشه اطلاعات آن در هر کامپیوتر یکسان است. در این پایگاه داده، سابقه‌ای از تمام تراکنش‌های انجام شده مثل نقل ‌و انتقال دارایی‌ یا داده، ثبت و بایگانی می‌شود. هر تغییری هم که بخواهد در این پایگاه داده به وجود بیاید باید توسط تمام کامپیوترهای موجود در شبکه تایید شود. همچنین هیچ نهاد یا سازمان واحدی روی آن نظارت ندارد و تمام سوابق ثبت شده به خاطر استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری و تکنیک‌های دیگر، قابل پیگیری و غیرقابل تغییر هستند.

با خواندن این تعریف حتماً متوجه شباهت‌‌هایی با بلاک چین که فناوری اصلی تشکیل‌دهنده‌ی ارزهای دیجیتال است، شده‌اید. در بلاک چین هم تمام داده‌ها بین کامپیوترهای مختلف حاضر در شبکه مشترک هستند و برای اضافه شدن یک تراکنش جدید، همه‌ی اعضا باید روی درستی آن به توافق برسند. با این حساب سوالی که مطرح می‌شود این است که چه فرقی بین بلاک چین و دفترکل توزیع ‌‌شده وجود دارد؟

در حقیقت بلاک چین را می‌توان نوعی از یک دفترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger در نظر گرفت که ویژگی‌های خاص خود را هم دارد. به عبارت دیگر هر بلاک چین، یک دفترکل توزیع‌ شده است ولی هر دفترکل توزیع‌ شده‌ای Distributed Ledger را نمی‌توان بلاک چین قلمداد کرد. در بخش قبلی یک تعریف کلی از دفترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger داشتیم که شاید کمک چندانی به درک مفهوم آن نکرده باشد. از قدیم‌الایام برای نوشتن سابقه‌ی هر چیز از یک دفتر بزرگ استفاده می‌شد. برای مثال پدربزرگ‌های ما در مغازه‌‌های خود برای اینکه حساب خود را مدیریت کنند، هر ارسال و دریافت پولی را در داخل یک دفتر می‌نوشتند. رفته‌ رفته که کامپیوترها معرفی شدند و همه‌چیز به سمت دیجیتالی شدن رفت، دفتر‌های فیزیکی جای خود را به نرم‌افزارهای کامپیوتری مثل «مایکروسافت اکسل» (Microsoft Excel) دادند.

با پیشرفت علم در حوزه‌ی رمزنگاری و ظهور الگوریتم‌های جدید فناوری جدیدی مطرح شد که «دفترکل توزیع ‌شده» یا Distributed Ledger نام گرفت. این فناوری که گفتیم یک پایگاه داده‌ برای ثبت و بایگانی تراکنش‌های مختلف است، «دفترکل» موجود در اسمش را از همان دفاتر بزرگ قدیمی الهام گرفته و از آنجایی که هیچ شخص یا سازمان ثالثی روی آن نظارت ندارد و چندین کامپیوتر متصل به شبکه نسخه‌ای یکسان از آن را در اختیار دارند، «توزیع‌شده» هم خوانده می‌شود و به همین دلیل با عنوان «دفترکل توزیع‌ شده» شناخته می‌شود. در واقع این دفترکل تنها در یک مکان ثابت ذخیره نشده و بین کامپیوترهای مختلف توزیع شده است.

دفاترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger مشخصات و ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که آن‌ها را از یک دفتر ثبت تراکنش معمولی متمایز می‌کند. اگر بخواهیم ساده بگوییم دفترکل توزیع‌ شده Distributed Ledger به ما اجازه می‌دهد تا در دنیای مجازی روابط جدیدی را داشته باشیم که قبلاً امکان‌پذیر نبود. مهم‌ترین ویژگی این روابط هم این است که هیچ نیازی به عامل میانجی مثل بانک‌ها، موسسات حقوقی و غیره نخواهیم داشت.

تفاوت بین دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger و بلاک چین

بلاک چین تنها یک نوع دفترکل توزیع‌ شده است و نمی‌توان هر دفترکل توزیع‌ شده‌ای را بلاک چین در نظر گرفت.

همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم مهم‌ترین فرق این دو فناوری این است که بلاک چین تنها یک نوع از دفترکل توزیع‌ شده، محسوب می‌شود. در بلاک چین تراکنش‌ها درون بلوک‌های متصل به هم ذخیره می‌شوند. در حالی که دفترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger ضرورتی برای انجام این کار ندارد. به عبارت دیگر ممکن است نوع دیگری از دفترکل توزیع‌ شده باشد که در آن مانند بلاک چین، داده‌ها و تراکنش‌ها به شکل بلوک‌های زنجیره‌وار به هم متصل نیستند و معماری دیگری در آن‌ها بکار گرفته شده است.

برای مثال پلتفرم «کوردا» یا «کردا» (Corda) را در نظر بگیرید که آن هم یک دفترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger است ولی نمی‌توان آن را یک بلاک چین مانند دیگر بلاک چین‌ها در نظر گرفت. در این سیستم هر تراکنش مانند یک زنجیر به تمام تراکنش‌هایی که به آن‌ها وابستگی دارد، متصل است، ولی این تراکنش‌ها برخلاف بلاک چین، درون بلوک‌های مختلف قرار داده نمی‌شوند. به زبان ساده‌تر در بلاک چین تراکنش‌ها ابتدا درون بلوک‌هایی قرار می‌گیرند که این بلوک‌ها به یکباره تایید می‌شوند در حالی که در کوردا هر تراکنش به ‌تنهایی و بلافاصله تایید می‌شود.

از دیگر دفاترکل توزیع‌ شده Distributed Ledger می‌توان به فناوری «تنگل» (Tangle) اشاره کرد که در پروژه‌ی IOTA از آن استفاده شده است. تنگل هم مانند بلاک چین یک نوع دفترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger است و شرکتی به نام «بنیاد آیوتا» (IOTA Foundation) آن را برای استفاده در پروژه‌ی خود توسعه داده است. دفترکل توزیع‌ شده Distributed Ledger نسبت به روش‌های مرسوم امنیت، شفافیت و کارایی بیشتری دارد.

برای اینکه بهتر متوجه موضوع شوید با ذکر یک مثال مزیت بزرگ دفترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger را توضیح می‌دهیم. فرض کنید در یک شرکت خصوصی که چندین شعبه دارد کارمندان موظف هستند تا هر ارسال و دریافت پولی را ثبت کنند. در حالت عادی چنین شرکتی می‌تواند یک سایت اینترنتی ایجاد کند تا کارمندان بتوانند با مراجعه به آن با استفاده از فرم‌های موجود در سایت این ارسال و دریافت را ثبت کنند. در این شرایط تمام اطلاعات در یک مکان که معمولاً سرورهای شرکت ارائه‌دهنده‌ی سایت است، ذخیره می‌شوند. مشکلی که وجود دارد این است که هم با به خطر افتادن امنیت سرورها احتمال از دست رفتن اطلاعات حساس وجود دارد و هم باید به شرکت ارائه‌دهنده‌ی این سرویس اعتماد کرد. از طرف دیگر همه نمی‌توانند تمام ارسال و دریافت‌های ثبت شده را ببینند و اگر کسی اطلاعات غلط ثبت کرده باشد، هیچ کس به جز مدیران از آن باخبر نخواهند شد.

حال اگر از یک دفترکل توزیع‌ شده Distributed Ledger استفاده کنیم، هر ارسال و دریافت پولی که ثبت شود به شکل یک تراکنش درون دفترکل ذخیره خواهد شد. یک نسخه از این دفترکل در کامپیوتر تمام کارمندان شرکت وجود دارد و هر تراکنشی که بخواهد در آن ثبت شود، باید به تایید همه‌ی اعضا برسد. بدین ترتیب حتی اگر یک یا چند نفر از کارمندان با همکاری همدیگر بخواهند اطلاعات غلطی را ثبت کنند، دیگر اعضا آن را تایید نخواهند کرد. تمام تراکنش‌های تایید شده‌ی قبلی هم برای همه‌ی کارمندان قابل مشاهده است و هیچ چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد. علاوه بر این، در صورت بروز مشکل برای کامپیوتر یک یا چند نفر از کارمندان، اطلاعات از بین نخواهد رفت زیرا همان نسخه در کامپیوتر دیگر اعضا هم وجود دارد.

موضوع دیگر این است که هیچ کس نمی‌تواند اطلاعات ثبت شده در این دفترکل را تغییر دهد. اگر تراکنشی به تایید اکثریت کامپیوترها برسد و درون دفترکل ثبت شود، دیگر امکان ویرایش یا تغییر آن وجود نخواهد داشت.

چرا باید از دفتر کل Distributed Ledger یا DLT استفاده کنیم؟

دفترکل‌ ها در واقع زیربنای حسابداری شناخته می‌شوند که به عنوان سیستم‌های خاص مورد استفاده معامله‌گران قرار می‌گیرند. این دفترها به افراد نشان می‌دهند که مالک چه چیزی بوده و چه مقدار بدهی دارند. گرچه به مرور زمان فضای ثبت معاملات نیز تغییر پیدا کرده اما مفهوم کلی خود را حفظ کرده است. به عنوان مثال اگر در گذشته بر پوست گاو معاملات ثبت می‌شد، امروزه از فایل‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. بد نیست بدانید که تکنولوژی دفتر کل توزیع نیاز به واسطه را حذف کرده است و کاربران موظف‌اند تا حساب‌های خود را حفظ نمایند که نتیجه آن سیستمی غیرمتمرکز بر پایه معاملات سریع، ایمن، قابل اطمینان و غیره بوده است.

چند نکته کاربردی DLT Distributed Ledger نخستین سیستمی است که طی آن طرفین معامله به داشتن اعتماد نیاز ندارند و این ویژگی خیلی مهم قلمداد می‌شود. دفتر کل توزیع Distributed Ledger انعطاف‌پذیر است و می‌توان از آن در شرایط مختلفی استفاده کرد. DLT را می‌توان هم به صورت خصوصی و هم متمرکز استفاده کرد. برخی از افراد فکر می کنند که دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger همان بلاک چین هستند، در صورتی که چنین تصوری اشتباه بوده و بلاک چین فقط نوعی از دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger است. بلاک چین مجموعه ای از بلوک های زنجیره شده به زنجیره ای از سوابق معاملات است در صورتی که دفتر کل توزیع شده نیازی به این نوع بلوک ها ندارد.

تفاوت دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger با دفتر متمرکز چیست؟

دفتر سنتی یا همان متمرکز ایراداتی دارد که در راستای برطرف کردن چنین مشکلاتی، تکنولوژی دفتر کل توزیع شده ایجاد شد. در دفتر کل متمرکز، اطلاعات توسط یک نهاد و یا یک مرکزیت نگهداری می شود اما اینکه چه تفاوتی با دفتر توزیع شده دارد را در ادامه بررسی می کنیم:

• امنیت از آنجایی که اطلاعات در یک سرور به صورت متمرکز ذخیره می شود، احتمال بیشتری برای سرقت و از بین رفتن این اطلاعات وجود دارد و حتی این امکان وجود دارد که اطلاعات به صورت کامل نابود شود. البته ممکن است که اطلاعات فرد را بدون اجازه به دیگران بفروشد و یا اینکه در اختیار دیگران قرار دهد.

• هزینه برای انجام تمامی تبادلات بانکی و یا هر گونه نقل و انتقال مالی باید هزینه پرداخت کرد. برای انجام چنین هزینه هایی نیاز به وجود یک واسطه است که از طریق این واسطه بتوان کار را انجام داد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که برای انجام چنین کاری نیاز به پرداخت کارمزد وجود دارد.

• سرعت زمانی که برای انجام کاری واسطه وجود داشته باشد، بالطبع سرعت انجام کار افزایش می یابد. به عنوان مثال زمانی که می خواهید پولی را از حسابی به حساب دیگر انتقال دهید باید، این کار را توسط بانک انجام دهید. بانک برای انجام چنین نقل و انتقالی نیاز به انجام تعدادی تراکنش های مالی دارد همچون چک کردن حساب و استعلام مبلغ مربوطه. برای انجام هر یک از این تراکنش ها نیاز به گذراندن زمان است و برای هر یک از تراکنش ها تقریبا زمان زیادی مورد نیاز است.

• عدم شفافیت یکی از مشکلاتی که در دفتر متمرکز وجود دارد، غیر شفاف بودن وضعیت کار در این دفتر است. به همین خاطر است که شرایط کلاهبرداری در تراکنش های بانکی وجود دارد. اغلب این نوع از کلاهبرداری ها زمانی اتفاق می افتد که شما در جریان وقایع نیستید و به راحتی حساب بانکی شما خالی می شود.

معرفی انواع دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger

بلاک چین (blockchain) اصلی ترین دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger موجود، شبکه بلاک چین است. بلاک چین مجموعه ای از بلاک ها بوده که اطلاعات را به صورت زنجیره وار در این بلاک ها ذخیره کند. هر یک از این بلاک ها دارای زمان، تاریخ و اطلاعاتی است که برای هر تراکنش انجام می شود. هر یک از بلاک ها علاوه بر اطلاعاتی که برای ذخیره ارزهای دیجیتال وجود دارد، یک شماره شناسایی به نام هش دارد. در اصل هش مجموعه ای از کاراکترها بوده که برای ساخت آن از الگوریتم های خاصی استفاده می کنند.

هر بلاکی که اطلاعاتی در آن قرار دارد، هش مخصوص به خود را دارد که هر یک از این هش ها نماینده اطلاعاتی است که در بلاک قرار دارد. این نکته را در نظر داشته باشید که در صورتی که بخش کوچکی از اطلاعات تغییر کند یا حذف شود، آدرس هش به صورت کلی تغییر می کند. حتی ممکن است آدرس هش های دیگر را نیز تغییر دهد. به این دلیل که هر بلاک به غیر از هش مربوط به خود، هش های دیگر را نیز در اختیار دارد.

هش گراف(hashgraph) نوع دیگری از دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger، هش گراف است که مدعی است می تواند از فناوری بلاک چین پیشی بگیرد. البته چنان ادعایی چندان بی اساس نیست، چرا که هش گراف دارای چندین ویژگی برتر است که این ویژگی ها به سه دسته کلی تقسیم می شود:

مقیاس پذیری که به دلیل داشتن چنین ویژگی، در حدود 250 هزار تراکنش در ثانیه را انجام دهد. معاملات ریاضی معقول تری دارد. امنیت بالاتری دارد. هش گراف از پروتکل گاسیپ استفاده می کند. به گونه ای که هر نود اطلاعات مربوط به هر تراکنش جدید را به تراکنش های دیگری را به همسایه خود که به صورت تصادفی انتخاب شده، منتشر کند. در این حالت همسایه ها رویدادهای گرفته شده را با اطلاعاتی که از دیگر نودها گرفته جمع آوری کرده و تحت یک رویداد جدید به همسایه دیگر منتقل می کند. این روند ادامه دار خواهد بود تا جایی که نودها از اطلاعاتی که در اول ساخته شده و یا فرستاده شده است، اطلاع پیدا کنند.

گراف مدور جهت دار(DAG) از جمله جایگزین هایی که می توان برای بلاک چین بیان کرد، گراف مدور جهت دار نام دارد. گراف مدور جهت دار از ویژگی هایی برخوردار است که از طریق آن می توان، شرایط بهتری را ایجاد کرد. یکی از مزیت هایی که می توان برای این نوع دفتر توزیع شده، بیان کرد قابلیت ارائه نانو تراکنش های فاقد کارمزد است. در واقع DAG تراکنش ها را در نودها ذخیره کرده و تمامی نودها تراکنش ها را تایید می کند. در واقع هر نود می تواند تراکنش را شروع کرده اما برای شروع کردن تراکنش نیاز به تایید دو تراکنش قبلی است.

هولوچین(Holochain) نوع دیگری از دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger، هولوچین است که در نوع خود بی نظیر بوده و به عنوان روش جدیدی برای تولید برنامه های غیرمتمرکز ارائه داده است. سیستم هولوچین یک فورک شخصی حفظ می کند که به صورت محدود بر بستر بلاک چین عمومی و جدول هش توزیع شده Distributed Ledger، مدیریت و ذخیره می شود. این روند موجب می شود بدون هیچ محدودیتی، برنامه های غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین عمومی مدیریت و ذخیره شود. در اصل این موضوع منجر می گردد هیچ محدودیت مقیاس پذیری وجود نداشته باشد و برنامه های غیرمتمرکز بر بستر هولوچین نسبت به بلاک چین های سنتی می تواند بازده بیشتری داشته باشد.

تنگل(Tangle) تنگل نوعی از دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger است که برای ذخیره سازی و پردازش تراکنش های شبکه آیوتا استفاده می شود. در واقع تنگل برای رشد و توسعه اینترنت اشیا توسعه داده شده و در اصل رشته ای از تراکنش ها هستند که توسط نودها ذخیره می شود. در تنگل هیچ ماینری وجود ندارد و تمامی تراکنش ها به جای ماینرها توسط کاربران به شبکه افزوده می شود. تنگل دارای چارچوبی برای تراکنش های اینترنت اشیا است و هر چقدر تراکنش های بیشتری وجود داشته باشد، مقیاس پذیری تنگل بیشتر خواهد شد.

رادیکس(Tempo) رادیکس از جمله تازه واردان عرصه دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger بوده که این قابلیت را به شما می دهد تا بدون نیاز به بلاک چین برای شبکه های عمومی و یا خصوصی برای ایجاد دفتر کل توزیع شده Distributed Ledger Tempo بپردازید. رادیکس بسیار سبک بوده که نیازی به هیچ سخت افزاری ندارد و می تواند عملکردهای زیر را ارائه دهد.

تمامی شاردها، نودهایی را با هش های مخصوص به همراه دارد که از آن برای رویدادهای برچسب زمانی در دفتر کل استفاده می شود. نودها از پروتکل گاسیپ برای همگام سازی شاردها استفاده می کند. علاوه بر این نودها، از کلاک های منطقی برای تایید تراکنش ها استفاده می کند که با یادآوری توالی تراکنش ها، برای دستیابی با اجماع است. هر مورد در دفتر کل رادیکس با نام Univers و هر رویداد به اسم Atom ذخیره می شود. دفترکل توزیع ‌شده Distributed Ledger پایگاه داده‌ای برای نگه‌داری اطلاعات و تراکنش‌ها است که در چندین کامپیوتر و به شکل غیرمتمرکز ذخیره می‌شود. مفهومی که بیش از هر جای دیگر آن را در بلاک چین دیده‌ایم. برای همین است که در تمام مقالات مرتبط با بلاک چین و نحوه‌ی کار آن اسم دفترکل توزیع‌ شده آورده می‌شود. در حقیقت بلاک چین نوع خاصی از دفترکل توزیع ‌شده است.

دلیل استفاده از دفترکل توزیع‌ شده Distributed Ledger به جای یک پایگاه داده‌ی معمولی، امنیت، شفافیت و کارایی بالای آن است که نمونه‌ی بارز آن را در ارزهای دیجیتالی مثل بیت کوین شاهد هستیم. از همین رو، در این مقاله تلاش کردیم شما را با این فناوری آشنا کنیم و بگوییم که چرا نباید بلاک چین و دفترکل توزیع‌ شده را هم‌معنی در نظر گرفت. امیدوارم دفعه‌ی بعدی که با جملاتی مثل «بلاک چین یک دفترکل توزیع ‌شده است» Distributed Ledger مواجه شدید به خوبی مفهوم آن را درک کنید.