کلید خصوصی، کلید عمومی و آدرس والت

هر کیف پول ارز دیجیتال شامل سه مشخصه می‌باشد: کلید خصوصی، کلید عمومی و آدرس والت که در اینجا به شرح ویژگی‌ها و تفاوت‌های آنها می‌پردازیم منظور از کلید خصوصی در کیف پول ارز دیجیتال چیست؟ کلید خصوصی (Private Key) یکی ز دو نوع کلیدی است

ا که کاربران ارزهای دیجیتال برای انجام تراکنش‌های خود به آن احتیاج دارند. این کلید رشته‌ای رمزنگاری شده از اعداد و حروف به صورت تصادفی است و همانطور که از نام آن مشخص است باید به صورت خصوصی نگهداری شود چرا که داشتن آن نشان دهنده حق مالکیت فرد بر دارایی کیف پول (Wallet) خود می‌باشد. در واقع هر کسی که به کلید خصوصی دسترسی داشته باشد می‌تواند به وجوه کیف پول ارز دیجیتال مرتبط با آن، دسترسی داشته باشد. به عبارت ساده‌تر، یک کلید خصوصی شبیه رمز عبور است (یعنی ابزاری که شما را به عنوان مالک واقعی معرفی می‌کند.)

وقتی می‌گوییم کلید کیف پول ارز دیجیتال نباشد، کوینی هم در کار نیست، منظور ما کلید خصوصی شماست. به همین دلیل کاربران باید در حفظ و نگهداری آن دقت کنند و موارد امنیتی را لحاظ نمایند.

اگر کلید خصوصی گم شود یا در اختیار شخص دیگری قرار بگیرد آنگاه دارایی والت از دسترس مالک خارج می‌شود. زیرا در شبکه بلاک‌چین اطلاعات هویتی ثبت نمی‌شود و تمام حق مالکیت دارایی براساس در دست داشتن همین کلید خصوصی است که به محض فعال سازی کیف پول ساخته می‌شود. تولید کلید خصوصی توسط توابع رمزنگاری (توابع هش) صورت می‌گیرد و طول آن همواره ثابت و شامل 256 عدد صفر و یک است. بنابراین این عدد بسیار بزرگ و کاملا منحصر به فرد می‌باشد که بزرگی این عدد با تعداد اتم‌های قابل مشاهده در جهان هستی برابر است به همین علت امکان تکراری بودن در آنها وجود ندارد. بدیهی است که حفظ و ذخیره کردن این مجموعه طولانی از اعداد صفر و یک بسیار سخت است و به همین دلیل آن‌ها را به فرمت‌های مختلفی مانند فرمت هگزادسیمال (سیستم عدد نویسی مبنای 16) تبدیل می‌کنند. تا امکان ذخیره‌سازی آن‌ها آسان شود. معمولا در کیف پول‌های مختلف این فرمت‌ها متفاوت هستند. اما آنچه که مهم است تبدیل این اعداد به عدد صفر و یک است که باید در همه آن‌ها نتیجه‌ای یکسان بدهد. از کلید خصوصی برای ایجاد امضای دیجیتال (digital signature) استفاده می‌کنند تا حق مالکیت بیتکوین‌های یک تراکنش به اثبات برسد.

بنابراین، به دلیل اهمیت بسیار بالای کلید خصوصی می‌بایست از آن‌ نسخه پشتیبانی تهیه گردد تا در مواقع ضروری مورد استفاده قرار گیرد. زیرا در صورتی که گوشی موبایل یا لپ‌تاپتان را گم کرده باشید یا به هر دلیلی به والت خود دسترسی نداشته باشید آنگاه با داشتن نسخه پشتیبان می‌توانید به دارایی خود تسلط پیدا کنید. در غیر این صورت تمام دارایی شما از دست خواهد رفت.

چرا در اختیار داشتن کلید خصوصی مهم است؟ دلایل زیادی وجود دارند برای این که بخواهید کلیدهای خود را در اختیار داشته باشید، نه این‌که آن را در اختیار شخص ثالثی قرار دهید و نیاز باشد که به او اعتماد کنید.

واضح‌ترین دلیل آن است که تصادفاً وجوه خود را به شخص یا جای نادرستی بسپارید. اگر پول خود را به شخص نادرستی بسپارید، احتمالاً هرگز آن را نخواهید دید. خوشبختانه وقوع چنین اتفاقی در مورد شرکت‌های معتبر مانند همتاپی بعید است.

حتی اگر شما با شرکت‌های معتبر هم کار کنید، هیچ گاه اختیار کامل پول خود را نخواهید داشت. همان‌طور که قبلا ذکر شد، آن‌ها می‌توانند محدودیت‌های خاصی مانند محدودیت حداکثر مقدار قابل برداشت یا کارمزدهایی برای استفاده از خدمات خود را تعیین و اعمال کنند. آنها تصمیم خواهند گرفت که با پولی که به سختی به دست آورده‌اید چه کاری می‌توانید انجام دهید. همچنین اگر هرگونه مشکل فنی در پلتفرم آن‌ها بوجود بیاید، اساساً قادر نخواهید بود تا به ارزهای دیجیتال خود دسترسی داشته باشید. به طور خلاصه می‌توان گفت: تا زمانی که کلیدهای خود را در اختیار نداشته باشید، آزادی مالی نیز نخواهید داشت و سرمایه شما در اختیار دیگران قرار خواهد گرفت.

علاوه بر این، کنترلی بر امنیت سیستم آن پلتفرم نیز نخواهید داشت و امنیت ارز دیجیتال خود را به آنها می‌سپارید. متأسفانه در طی سال‌های گذشته، هک‌های بزرگی اتفاق افتاده شده که بواسطه آن‌ها، وجوهی بالغ بر 2 میلیارد دلار به سرقت رفته است.

اگر شما کلیدهای خصوصی خود را در اختیار داشته باشید، قضیه برعکس خواهد بود. با در اختیار داشتن کلیدهای خصوصی، می‌توانید طبق قوانین خود عمل کنید. دیگر کسی به شما نخواهد گفت که با ارزهای دیجیتال خود چه کاری می‌توانید یا نمی‌توانید انجام دهید. با در اختیار داشتن کلیدهای خود، به طور کامل مالک کوین‌های خود هستید و می‌توانید از آزادی مالی خود لذت ببرید.

در اختیار داشتن کلیدهای خصوصی، با مسئولیت مهمی همراه است: باید اطمینان حاصل کنید که تنها کسی هستید که آن آنها را در اختیار دارد. اگر شخص دیگری بتواند به کلیدهای خصوصی شما دسترسی پیدا کند، می‌تواند به ارزهای دیجیتال شما دسترسی داشته و آن‌ها را تصاحب کند.

منظور از کلید عمومی در کیف پول ارز دیجیتال چیست؟ همانند واریز به شماره حساب بانکی، ارزهای دیجیتال نیز به آدرس دریافت‌کننده ارسال می‌شوند. در دنیای ارزهای دیجیتال به این آدرس، کلید عمومی (public key) گفته می‌شود. هنگامی که شخصی می‌خواهد مقداری بیتکوین برای شما ارسال کند، آن را به کلید عمومی شما ارسال می‌کند. از آنجا که می‌توانید بدون به خطر انداختن موجودی رمزارزی خود، این آدرس را برای هر کسی ارسال کنید، به آن عمومی می‌گویند.

کلید عمومی با استفاده از الگوریتم ریاضی رمزنگاری منحنی بیضوی از روی کلید خصوصی به دست می‌آید و ترکیبی از اعداد و حروف انگلیسی است. همانطور که قبلا گفتیم، کلید عمومی در واقع همان آدرس والت است. از کلید‌های عمومی کیف پول ارز دیجیتال می‌توان برای دریافت ارز دیجیتال، رمزنگاری اطلاعات و راستی‌آزمایی امضای دیجیتال استفاده کرد. فرمت این کلید نیز مانند کلید خصوصی در کیف پول‌های مختلف متفاوت است. اما آنچه که مهم است تبدیل آن‌ها به اعداد صفر و یک است که باید در همه کیف پول‌ها یکسان باشد. در واقع شبکه نود با تطابق دادن کلید عمومی و امضای دیجیتال به این پی می‌برد که شما مالک بیت‌کوین‌های موجود در کیف پول هستید. همچنین از کلید عمومی به عنوان آدرس کیف پول (Wallet address‌) استفاده می‌شود و برای انجام تراکنش‌های مالی در اختیار صرافی‌ ارز دیجیتال قرار می‌‌گیرد. اما برای تایید نهایی تراکنش‌ها نیاز به کلید خصوصی است که آن هم تنها در اختیار صاحب والت (wallet) قرار دارد. به همین دلیل یک تراکنش مالی زمانی به صورت کامل انجام می‌گیرد که با یک امضای دیجیتال تایید شود.

همانطور که گفته شد با استفاده از توابع ریاضی رمزنگاری کلید عمومی از کلید خصوصی بدست می‌آید اما عکس این عمل امکان‌پذیر نمی‌باشد. زیرا در این صورت امنیت اطلاعات به خطر می‌افتد.

منظور از آدرس کیف پول چیست؟ آدرس والت ارزهای دیجیتال همانند کلید خصوصی و کلید عمومی شامل زنجیره‌ای از اعداد و حروف می‌شود. که با استفاده از توابع هش یک طرفه از روی کلید عمومی تولید می‌شود و برای تبادل ارز دیجیتال در اختیار کاربران دیگر قرار می‌گیرد. با توجه به نوع تابع رمزنگاری‌شده، 3 نوع آدرس کیف پول برای بیت کوین وجود دارد.

آدرس والت لگاسی (P2PKH) لگاسی نوعی آدرس کیف پول است که با عدد یک در سمت چپ شروع می‌شود مانند:

1BvBMGORnjWetqTFn6Wg4m4GFg7xJaNVN2

آدرس لگاسی قدیمی‌ترین آدرس‌ کیف پول بیت کوین است که در صرافی‌ها و بازارهای خرید و فروش انواع ارز دیجیتال از آن استفاده می‌شود. این آدرس با آدرس‌ سگویت (beach 32) به صورت یک طرفه عمل می‌کند. به عبارتی دیگر، امکان ارسال بیتکوین فقط از لگاسی به سگویت وجود دارد ولی از سگویت به لگاسی امکان‌پذیر نمی‌باشد. علاوه بر این کارمزد تراکنش‌‌هایی که با استفاده از این آدرس صورت می‌گیرد نسبت به آدرس‌های دیگر بیشتر است.

آدرس نوع فشرده (P2SH) آدرس‌ P2SH سازگار‌ترین نوع آدرس کیف پول است که هیچ محدودیتی در ارتباط با دو آدرس دیگر ندارد. به همین دلیل به صورت فراگیر در همه صرافی‌ها و بازارهای ارز دیجیتال استفاده می‌شود و قابلیت‌های زیادی نسبت به دو آدرس دیگر دارد. همچنین این آدرس از قابلیت امضای دیجیتال چند گانه پشتیبانی می‌کند و از نظر ساختار، بسیار شبیه به فرمت P2PKH است و تنها تفاوت آن در نوع عددی است که با آن شروع می‌شود. (عدد 3 به جای عدد 1 در فرمت لگاسی)

3JmpF2KgJ57G1GR3GWvN3N93gLRv8LofbZ

آدرس والت سگویت (beach 32) این آدرس نوع متفاوتی از آدرس‌های P2 می‌باشد که شروع آن با عبارت bc1 می‌باشد. این نوع آدرس‌ها طول رشته‌ی طولانی‌تری نسبت به دو آدرس دیگر دارد. آدرس والت‌های سگویتی هم اکنون در صرافی‌ها به عنوان آدرس کیف پول ارز دیجیتال پشتیبانی می‌شود اما هنوز نتوانسته است جایگاه خودش را به طور کامل در صرافی‌ها به دست بیاورد زیرا محدودیت‌‌هایی در رابطه با دریافت ارزهای دیجیتال توسط کاربران دارد.