توکن ‌NFT چیست؟

قبل از اینکه بخواهید ساخت NFT را شروع کنید، باید تعریف درستی از این نوع توکن داشته باشید. توکن غیر قابل تعویض یا Non-fungible token نوعی ارز دیجیتال و نمایانگر ارزش چیزهای منحصربه‌فرد یا کالاهای کلکسیونی است که قابلیت تعویض

یا جایگزینی ندارد.برای توضیح ساده‌تر توکن های NFT می‌توان به کارت‌های طلایی بازی پوکمون اشاره کرد. هرکسی می‌تواند نمونه مشابه این کارت‌ها را چاپ کند و برای خودش بسازد. اما یک مجموعه‌دار فقط دنبال کارت‌های اصل خواهد بود و کارت‌های کپی برایش ارزشی ندارند. علت علاقه و توجه به کارت‌های طلایی پوکمون، منحصربه‌فرد بودن و اصالت آنهاست. NTF هم دقیقاً همین‌طور است. شما می‌توانید تصویر یا کلکسیون مربوط به یک ‌ان اف تی را دانلود کنید اما این ربطی به موضوع مالکیت یا اصل بودن توکن ندارد.

همانطور که از نامش پیداست، مهمترین ویژگی NFT غیر قابل تعویض بودنش است. هیچ دو توکن NFT شبیه هم نیستند و ارزش یکسانی ندارند؛ مگر اینکه خالق اثر، چند نسخه از آن را تولید کرده باشد. حتی توکن های NFT یک مجموعه نسخه محدود (Limited Edition) هم مشابه هم نیستند.

فرض کنید اثری را به کمک فتومونتاژ در فتوشاپ خلق کرده باشید و بخواهید آن را به فروش برسانید. هر شخصی می‌تواند یک کپی از اثر شما را در کامپیوتر خود داشته باشد و با دانلود آن اثر، هیچ حق مالکیتی نیز به شما پرداخت نشود. در مثالی دیگر فرض کنید تابلو نقاشی رنگ روغن کشیده باشید و بخواهید آن‌ را به فروش برسانید. در مثال اول یعنی عکس و در مثال دوم، تابلو نقاشی، هر دو را می‌توانید به یک NFT تبدیل کنید و با این تبدیل، حتی با از بین رفتن کالای فیزیکی – در اینجا تابلو نقاشی – خود اثر در قالب یک NFT از بین نمی‌رود و حق مالکیت آن در اختیار صاحب اصلی NFT حفظ می‌شود.

اگر بخواهیم ساده‌تر از این توضیح دهیم باید گفت در صورتیکه تابلو نقاشی به یک عکس تبدیل و آن عکس در قالب یک NFT فروخته شود، این عکس دارای شناسانامه منحصر به فردی خواهد بود که حتی کپی‌های آن نیز برابر با اثر اصلی نخواهند بود. به این ترتیب، حتی یک عکس با فرمت JPEG نیز می‌تواند به یک NFT تبدیل و فروخته شود.

در حقیقت، NFT به دارایی دیجیتالی می‌گویند که همانند آثار هنری قابل جمع‌کردن باشد. این دارایی دیجیتال، ارزش خود را به صورت نوعی از رمزارز حفظ می‌کند. در حقیقت، همانطور که یک فرش دستبافت یا تابلوی نقاشی، ارزش خود را در طول زمان حفظ می‌کند و نوعی سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید، در رابطه با NFT نیز همین امر صدق می‌کند که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

خود واژه NFT به معنای «ژتون (توکن) غیر قابل معاوضه» (non-Fungible Token | NFT) است و در حقیقت، توکنی دیجیتال و نوعی رمز ارز مانند بیت‌کوین و اتریوم است. اما برخلاف یک سکه استاندارد در بلاک چین بیت‌کوین، NFT منحصر به فرد است و نمی‌توان آن‌ را معاوضه کرد.

تفاوت توکن قابل معاوضه و غیر قابل معاوضه چیست؟

تکنولوژی بلاک چین همواره با رمزارزها توصیف شده است. اگر به تازگی با بلاک چین آشنا شده باشید احتمالا گمان می‌کنید که این تکنولوژی تنها برای توسعه دارایی‌های رمزی مناسب است اما در حقیقت،‌ پتانسیل بکارگیری این تکنولوژی فراتر از رمزارزها است. در حال حاضر، دولت‌ها، شرکت‌ها و افراد می‌توانند شناسه‌ها، گواهینامه‌ها و داده‌های مختلف و حیاتی را بر روی بلاک چین قرار دهند. حتی دانشجویان می‌توانند مدرک تحصیلی خود را به صورت بلاک چین در اختیار داشته باشند که در تمام جهان شناخته شده باشد. اما چه اتفاقی سبب شده تا افراد به چنین قابلیت ویژه‌ای دسترسی داشته باشند. برای پاسخ به این سوال باید با توکن‌های قابل معاوضه و غیر قابل معاوضه آشنا شویم.

توکن ‌NFT چیست؟

قبل از اینکه بخواهید ساخت NFT را شروع کنید، باید تعریف درستی از این نوع توکن داشته باشید. توکن غیر قابل تعویض یا Non-fungible token نوعی ارز دیجیتال و نمایانگر ارزش چیزهای منحصربه‌فرد یا کالاهای کلکسیونی است که قابلیت تعویض یا جایگزینی ندارد. برای توضیح ساده‌تر توکن های NFT می‌توان به کارت‌های طلایی بازی پوکمون اشاره کرد. هرکسی می‌تواند نمونه مشابه این کارت‌ها را چاپ کند و برای خودش بسازد. اما یک مجموعه‌دار فقط دنبال کارت‌های اصل خواهد بود و کارت‌های کپی برایش ارزشی ندارند. علت علاقه و توجه به کارت‌های طلایی پوکمون، منحصربه‌فرد بودن و اصالت آنهاست. NTF هم دقیقاً همین‌طور است. شما می‌توانید تصویر یا کلکسیون مربوط به یک ‌ان اف تی را دانلود کنید اما این ربطی به موضوع مالکیت یا اصل بودن توکن ندارد.

همانطور که از نامش پیداست، مهمترین ویژگی NFT غیر قابل تعویض بودنش است. هیچ دو توکن NFT شبیه هم نیستند و ارزش یکسانی ندارند؛ مگر اینکه خالق اثر، چند نسخه از آن را تولید کرده باشد. حتی توکن های NFT یک مجموعه نسخه محدود (Limited Edition) هم مشابه هم نیستند. ممکن است شما صاحب توکن 01/100 مجموعه باشید که ارزش بیشتری نسبت به سایر توکن‌های آن مجموعه دارد.

انتخاب پلتفرم مناسب برای ساخت توکن NFT

پلتفرمی که برای ساخت توکن های NFT انتخاب می‌کنید، به بلاک چین مورد نظر و انتخاب خودتان بستگی دارد؛ ما توصیه می‌کنیم از دو بلاک چین رایج یعنی اتریوم و بایننس اسمارت چین و پلتفرم‌های مربوط به آنها استفاده کنید. اگر می‌خواهید بلافاصله توکن‌هایتان را معامله کنید، بهتر است پلتفرمی را انتخاب کنید که با بازارش آشنا هستید. به این ترتیب دیگر لازم نیست بعد از ساخت NFT آن را به بازار دیگری منتقل کنید.

بلاک چین اتریوم توکن‌های NFT را در قالب توکن ERC-721 ارائه می‌کند. اگر قصد استفاده از اتریوم را دارید، پلتفرم‌های ریریبل (Rarible) و اپن سی (OpeaSea) محبوب‌ترین پلتفرم‌های این شبکه هستند.

اکثر پروتکل‌های بایننس اسمارت چین توکن NFT را در قالب توکن BEP-721 می‌سازند. بنابراین پلتفرمی که انتخاب کرده‌اید، به لحاظ فنی روی خروجی تأثیری ندارد. اگر قصد استفاده از پلتفرم‌های بایننس اسمارت چین را برای ساخت NFT را دارید ما سه پلتفرم جاگرورلد (Juggerworld)، بیکری سواپ (BakerySwap) و ترشرلند (Treasureland) را پیشنهاد می‌کنیم که در ادامه به آموزش آن‌ها می‌پردازیم.

این سه پروژه بایننس اسمات چین رابط کاربری ساده و کارمزدهای ارزانی برای ساخت توکن NFT دارند. ضمناً پلتفرم بیکری سواپ بزرگترین بازار NFT را دارد و برای کسانی که قصد فروش توکن NFT دارند، بسیار مناسب است. جاگرورلد امکان تنظیم حق تألیف برای سازنده NFT هنگام فروش توسط دارنده توکن را ارائه می‌کند و در ترشرلند هم می‌توانید به صورت رایگان اقدام به ساخت NFT در بایننس اسمارت چین کنید.

نحوه انتقال توکن NFT از بازار بایننس اسمارت چین به بازارهای دیگر

به راحتی می‌توان توکن های NFT را بین بازارهای مختلف جابه‌جا کرد؛ به شرطی که پلتفرم جدید باید از نوع توکن پشتیبانی کند. اکثر بازارها و صرافی‌های بایننس اسمارت چین از توکن های BEP-721 و BEP-1155 پشتیبانی می‌کنند. این دو از رایج‌ترین توکن‌های NFT در بلاک چین بایننس اسمارت چین هستند.

نمی‌توان NFT را مستقیماً به بازار یک بلاک چین دیگر منتقل کرد. برای مثال، پلتفرم OpenSea که برای اتریوم است از توکن‌های بایننس پشتیبانی نمی‌کند. البته امکان به‌کارگیری روش رپد توکن (Wrapped Token) وجود دارد اما توصیه می‌کنیم NFT را در بلاک چین اصلی خودش نگه دارید.

برای انتقال NFT به صرافی دیگر، باید اثر را به کیف پول‌تان منتقل کنید. بعد از ذخیره توکن در والت کافیست آن را به آدرس سپرده (Deposit) پلتفرم جدید بفرستید. همیشه قبل از انتقال مطمئن شوید کیف پول و پلتفرم مقصد از نوع توکن شما پشتیبانی می‌کنند.

غیر قابل معاوضه به چه معناست؟

ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که «غیر قابل معاوضه» (non-fungible) به چه معناست. در حقیقت، NFT را نمی‌توان مانند اسکناس به طور مستقیم رد و بدل کرد چراکه هیچ دو NFT با یکدیگر مشابه نیستند. برای درک بیشتر می‌توانید بلیت کنسرت را در نظر بگیرید، در یک کنسرت، هیچ دو بلیتی با یکدیگر برابر نیستند و هر بلیت، منحصر به فرد است و اطلاعات مشخصی مانند نام خریدار، تاریخ کنسرت و شماره صندلی (جایگاه) را شامل می‌شود. این اطلاعات سبب می‌شوند تا نتوان بلیت‌ها را با یکدیگر معاوضه کرد.

با توضیحات بالا می‌توان به اهمیت این توکن و تفاوت آن‌ها با سایر رمزارزها پی برد. NFT فقط یک دارایی نیست و اطلاعات اضافی را شامل می‌شود که این اطلاعات ارزش NFT را به بیش از یک ارز خالص ارتقا داده و به قلمرو حقیقی آن می‌رساند. بنابراین، NFTها انواع مختلفی دارند اما می‌توانند به هنر دیجیتال، فایل موسیقی، ویدیو یا هر چیز منحصر به فردی اختصاص پیدا کنند که دارای ارزش باشد. به بیان ساده تر، NFTها نوعی کالای کلکسیونی به شمار می‌آیند اما بر خلاف این‌که به طور مثال یک تابلو رنگ روغن داشته باشید، یک عکس با فرمت JPG خواهید داشت.

توضیح خاصیت غیرقابل معاوضه بودن با استفاده از مثال‌ها به راحتی انجام می‌شود. یک سکه ارز دیجیتال سولانا همواره برابر با یک سکه دیگر سولانا است یا حتی یک اسکناس هزار تومانی از هر جهت با یک اسکناس هزار تومانی دیگر یکسان است. اما به طور مثال، یک تابلوی نقاشی کوبیسم اثر پیکاسو، ارزشی دارد که در حراجی مشخص و به بالاترین پیشنهاد داده می‌شود.

هنرمندانی که بخواهند آثار خود را به صورت NFT به فروش برسانند باید در یک فروشگاه ثبت نام و توکن‌های دیجیتالی را با بارگذاری و تایید اعتبار اطلاعات خود بر روی یک بلاک چین «ضرب» (Mint) کنند. این کار، هزینه‌ای در حدود ۴۰ تا ۲۰۰ دلار را شامل می‌شود. هنرمندان می‌توانند پس از ایجاد NFT از آثار خود، آن‌ها را برای یک حراجی ثبت کنند.

مبنای تفاوت توکن‌ها بر چه اساس است؟

هیچ شکی نیست که بلاک چین تکنولوژی مناسبی برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال با انواع مختلف است چراکه امنیت بالایی دارد. همچنین، توکن‌هایی که منحصر به فرد باشند و به جای ارزش بتوانند داده و اطلاعات در خود نگهداری کنند، نسبت به سایر توکن‌ها ترجیح داده می‌شوند. این نوع از توکن‌ها که با نام توکن غیر قابل معاوضه شناخته می‌شوند در اتریوم با استاندارد ERC-721 تعریف می‌شوند. در نتیجه، به خوبی مشخص می‌شود که توکن‌های قابل معاوضه و توکن‌های غیرقابل معاوضه مانند NFT بر ذخیره‌سازی اطلاعات تمرکز دارند.

در تعاریف اقتصادی، یک دارایی قابل معاوضه، به قابلیت آن برای مبادله با سایر دارایی‌ها یا کالاها با ارزش یکسان اشاره دارد. معمول‌ترین مثال دارایی قابل معاوضه، پول و ارز فیات است. به طور مثال، یک اسکناس ۵۰ هزار تومانی برای هر شخص به یک میزان ارزش دارد. طلا مثال دیگری از دارایی قابل معاوضه است چراکه یک اونس طلا در هر کشور، همان ارزش را در کشور دیگر خواهد داشت. اما همانطور که در ابتدای متن گفته شد، NFTها توکن‌هایی غیر قابل معاوضه هستند و نمی‌توان‌ آن‌ها را با توکن‌های دیگر معاوضه کرد و ارزش خود را از کالای اختصاص یافته به آن‌ها دریافت می‌کنند.

توکن‌های قابل معاوضه همانطور که از نامشان پیداست، به راحتی با یکدیگر معاوضه می‌شوند. در واقع هر دو توکن از توکن‌های قابل معاوضه یک پروژه ارز دیجیتال، شرایط یکسانی دارند و به همین دلیل معاوضه آن‌ها به راحتی قابل انجام است. ویژگی قابل معاوضه بودن در توکن‌هایی که برای پرداخت استفاده می‌شوند بسیار مهم است چرا که یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های پول، قابل معاوضه بودن است. شما می‌توانید هر اسکناس ده هزار تومانی را با یک اسکناس ده هزار تومانی دیگر که در تاریخ دیگری چاپ شده معاوضه کنید و این تعویض هیچ تاثیری روی ارزش دارایی‌های شما ندارد اما انجام این کار با دو اثر هنری ممکن نیست.

نحوه کارکرد NFT به چه شکل است؟

NFTها بخشی از بلاک چین اتریوم هستند و در نتیجه، ژتون‌هایی به شمار می‌آیند که اطلاعات اضافه‌ای در آن‌ها ذخیره شده است. البته در حال حاضر صدور توکن‌های NFT در شبکه‌های بلاک چین دیگر مانند بایننس نیز قابل انجام است. اطلاعات اضافه شده به توکن‌های غیر قابل معاوضه، بخش مهم توکن‌ها را تشکیل می‌دهند و سبب می‌شوند تا هنر، موسیقی، ویدیو و مواردی از این دست را با فرمت‌های مختلف عکس، فیلم و موسیقی پوشش دهند. از آن‌جایی که این رمزارزها، ارزشی را در خود حفظ و نگهداری می‌کنند، می‌توان آن‌ها را خرید و فروش کرد و مانند انواع مختلف آثار هنری، این ارزش توسط بازار و مکانیزم عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود.

البته با توجه به مطالب بالا نمی‌توان گفت که تنها یک نسخه دیجیتال از اثر هنری NFT در بازار وجود دارد. همانطور که تابلوهای نقاشی اصیل و کپی‌شده در دنیا وجود دارند و خرید و فروش می‌شوند، مشابه‌ آن‌ نیز برای ‌NFTها وجود دارد که همگی به ارزش NFT اصلی (اصیل) نیستند. البته باید این نکته را هم اضافه کنیم که با دانلود یک عکس نمی‌توانید صاحب آن شوید چراکه این عکس، اطلاعات ذخیره شده‌ای را به همراه ندارد که بتواند بخشی از بلاک چین اتریوم باشد.