تاریخچه فضای بلاک چین

اگرچه نام بلاکچین و بیت کوین قرین هم شده‌اند، اما تاریخچه بلاک چین نشان می‌دهد که با یک فناوری تحول‌آفرین فراتر از رمز ارزها روبه‌رو‌ایم.لاک چین، فناوری زیرساختی نهفته در ورای بیت کوین و دیگر رمز ارزها است؛

اما کاربردهای این فناوری تنها به این حوزه محدود نمی‌شود. بلاک چین برای نخستین بار در سال ۲۰۰۸ در قالب دفترکل توزیع‌شده برای ثبت و ضبط تراکنش‌های بیت کوین معرفی شد. این فناوری از آن هنگام تا اکنون هویت مجزایی برای خود دست و پا کرده و در کانون توجه علاقه‌مندان قرار گرفته است.

دولت‌ها، کسب‌وکارها و دیگر سازمان‌ها در حال تلاش برای واکاوی و حتی پیاده‌سازی فناوری بلاک چین در حوزه‌های مختلف هستند و بسیاری از این حوزه‌ها هیچ خط و ربطی به ارزهای دیجیتال ندارند. بلاک چین در سرتاسر یک شبکه توزیع‌شده می‌تواند امنیت، تغییرناپذیری، ردیابی‌پذیری و شفافیت را با خود به ارمغان بیاورد. به این ترتیب، بلاک چین با تکیه بر این ویژگی‌های یکتا گزینه‌ای مناسب برای پیاده‌سازی در حوزه‌هایی است که زیرساخت‌های سنتی در آن‌ها ناکارامد هستند.

پیش از بررسی تاریخچه، باید بدانیم که بلاک چین، گونه‌ای از یک پایگاه داده و مشتمل بر یک دفترکل همگانی است که می‌توان در آن تراکنش‌ها را بدون نیاز به یک نهاد واسطه یا شخص ثالث، ثبت و تأیید کرد. این فناوری در بستر یک شبکه همتا به همتا (P2P) توزیع و پیاده‌سازی می‌شود. یک بلاک چین یا دفترکل از بلاک‌های داده تشکیل شده و هر یک از این بلاک‌ها به هم متصل شده‌اند تا زنجیره‌ای پیوسته از سوابق تغییرناپذیر را شکل دهند. در بلاک چین، هر کامپیوتر یا گره، رونوشتی از دفترکل را نزد خود نگاه می‌دارد تا نقطه تکین شکست هیچ‌گاه پدید نیاید. گفتنی است که نقطه تکین شکست، توصیف‌گر یک آسیب‌پذیری است که می‌تواند موجودیت کل یک سامانه را به خطر بیندازد. در بلاک چین، بلاک‌ها با نظم و ترتیب ویژه‌ای به هم متصل می‌شوند و مانا و ضددستکاری هستند.

یک بلاک چین با یک بلاک نخستین آغاز می‌شود. در ادبیات بلاک چین، به این بلاک، بلاک پیدایش می‌گویند که نخستین تراکنش‌های تاریخچه را در خود جای می‌دهد. این بلاک با یک رشته الفبایی موسوم به هش امضا می‌شود که مبتنی بر مهر زمانی بلاک است. بلاک‌ها در بلاک چین به‌طور متوالی به زنجیره اصلی اضافه می‌شوند. هر بلاک از هش بلاک قبلی برای ایجاد هش خود استفاده می‌کند؛ بنابراین همه بلاک‌ها به‌گونه‌ای به هم زنجیر و متصل می‌شوند و نام بلاک چین یا زنجیره بلوکی از همین ویژگی برگرفته شده است.

افزون بر این، بلاک چین پیش از اضافه کردن هر بلاک به زنجیره اصلی از یک فرایند رایانشی موسوم به اجماع برای اصالت‌سنجی آن استفاده می‌کند. در فرایند اجماع، اکثریت گره‌ها در شبکه بلاک چین باید بر سر درستی محاسبه هش بلاک جدید با هم به توافق برسند. اجماع تضمین می‌کند که تمامی رونوشت‌های دفترکل توزیع‌شده در یک وضعیت همسان قرار دارند.

نخستین کاربرد در تاریخچه بلاک چین، ارائه یک دفترکل همگانی برای رمز ارز بیت کوین بود. این فناوری اجازه می‌دهد تراکنش‌های بیت کوین بدون نیاز به اعتماد میان طرفین یا حتی یک نهاد مرجع مرکزی در یک دفترکل، ثبت و ضبط شوند. این ویژگی‌ نه تنها تراکنش‌ها را کاراتر می‌کند، بلکه هزینه‌های گزاف حضور نهاد مرجع یا شخص ثالث را از بین می‌برد. بلاک چین همچنین در قیاس با روش‌های سنتی ثبت تراکنش‌های توزیع‌شده، شفافیت،ردیابی‌پذیری و امنیت بیشتری را در اختیار می‌گذارد. اگرچه تاریخچه بلاک چین، بسیار کوتاه است؛ اما این فناوری در همین مدت کوتاه، تأثیر شگرفی بر تمامی حوزه‌ها گذاشته است. در ادامه نگاهی داریم به تاریخچه بلاک چین از ابتدای پیدایش آن تا زمان حال.

فناوری بلاکچین یکی از ارکان کلیدی و بخشی جدایی ناپذیر از نحوه عملکرد ارزهای دیجیتال است. این فناوری به ارزهای دیجیتال اجازه می دهد تا به طور قابل اعتماد از فردی به فرد دیگر منتقل شوند و سابقه تمام تراکنش ها را نگه می دارند.

عموما هر تاریخچه مختصری از فناوری بلاک چین باید با بیت کوین شروع شود. بیت کوین اولین نوآوری بزرگ فناوری بلاک چین بود که اکنون به همه چیز از بیمه، زنجیره تامین، مراقبت های بهداشتی، رای گیری، حمل و نقل و غیره گسترش یافته است.

فناوری بلاک چین از اوایل دهه ۹۰ موضوع تحقیق بوده است و به عنوان ساختار پایگاه داده برای ذخیره اسناد و هش ها استفاده می شود. امروزه، فناوری بلاک چین پایه‌ای را برای شکل جدید «اعتماد دیجیتال» فراهم می‌کند، جایی که کاربران در سراسر شبکه می‌توانند ارزش و اطلاعات را بدون تکیه بر یک واسطه مرکزی انتقال دهند. این شکل جدید اعتماد دیجیتال باعث ایجاد اختلال در صنایع مختلف می شود که به “دروازه بانان” متکی هستند.

برای درک فناوری بلاکچین و پیامدهای آن فراتر از حوزه ارزهای دیجیتال، باید تاریخچه بلاک چین را بیاموزیم تا به پتانسیل این شکل جدید اعتماد دیجیتال که پتانسیل ایجاد اختلال در صنایع در بخش‌های مختلف را دارد، پی ببریم.

مخترع بلاکچین

زمانی که ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ یک کاغذ سفید منتشر کرد، بلاک چین با بیت کوین شروع به کار کرد. هیچ مخترع واحد بلاک چین وجود ندارد، با این حال، منشاء فناوری بلاک چین را می توان به سال ۱۹۹۱ ردیابی کرد ، زمانی که یک فیزیکدان، استوارت هابر و رمزنگار، دبلیو اسکات استورنتا مقاله تحقیقاتی را با عنوان “چگونه یک سند دیجیتالی را زمان بندی کنیم”. منتشر کردند.

اسناد به هم زنجیر شده اند تا یک توالی زمانی برای تأیید مهرهای زمانی مرتبط با هر سند ایجاد کنند. این زنجیره از اسناد با توالی زمانی ساده‌ترین نسخه بلاک چین بود که بعداً توسط نیک سابو در بیت گلد، نسخه اولیه ارز دیجیتال استفاده شد.

به سرعت در سال ۱۹۹۸ ، یک دانشمند مشهور کامپیوتر، نیک سابو، شروع به کار بر روی ایده یک ارز غیرمتمرکز کرد که آن را “بیت طلا” نامید.

او کاغذ سفیدی منتشر کرد که در آن یک زنجیره هش با مهر زمانی (بلاک چین) را پیشنهاد کرد که می‌تواند مشکل خرج کردن مضاعف را با استفاده از هش کش، نسخه اولیه سیستم اثبات کار برای محدود کردن هرزنامه‌ها در انجمن‌های اینترنتی و ایمیل‌ها، حل کند.

بیت گلد مفهوم ارزش را بر اساس هزینه منابع محاسباتی معرفی کرد. مقدار “بیت ها” بر اساس یک معادله پیچیده ریاضی محاسبه می شود. همه بیت ها همراه با ارزش آنها که با هزینه محاسبه آنها مرتبط است در زنجیره بلوکی ذخیره می شوند.

پروتکل بلاک چین چیست؟

پروتکل بلاکچین ترکیبی از فناوری بلاک چین با مکانیسم شبکه، حاکمیت و اجماع است. بلاک چین هر دفتر کل توزیع شده ای است که می تواند داده ها را در یک زنجیره هش ذخیره کند، در حالی که پروتکل بلاک چین یک پشته فناوری با لایه های مختلف است، مشابه پروتکل TCP/IP که در اینترنت مدرن استفاده می شود.

ایده بیت گلد محقق نشد زیرا نیک سابو از اجرای آن مطمئن نبود. بزرگترین نقص بیت گلد همبستگی بین ارزش و هزینه محاسبات بود. در بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو ارزش را از هزینه محاسباتی جدا کرد و ارزش توسط بازار آزاد تعیین می شود. اگر مقدار به طور مستقیم با هزینه محاسبات مرتبط باشد، می تواند اختلافاتی در شبکه ایجاد کند زیرا یک سکه از نظر ارزش بالاتر از دیگری خواهد بود، فقط به دلیل هزینه محاسباتی اساسی.

در مورد بیت کوین، ارزش یک بیت کوین استخراج شده در سال ۲۰۱۰ برابر با بیت کوین استخراج شده امروزی است. اگر ارزش بیت‌کوین با هزینه محاسباتی مرتبط باشد، تمام بیت‌کوین‌های استخراج‌شده در سال ۲۰۱۰ بسیار ارزان‌تر از بیت‌کوین‌هایی هستند که امروز استخراج می‌شوند، زیرا محاسبات لازم برای استخراج بیت‌کوین در سال ۲۰۱۰ بسیار کمتر بود.

در سال ۲۰۰۰، استفان کنست ایده زنجیره‌های امن رمزنگاری شده را در یک مقاله تحقیقاتی با عنوان «پرونده‌های گزارش امن بر اساس ورودی‌های رمزنگاری‌شده» پیشنهاد کرد.

او مدلی را ارائه کرد که در آن ورودی‌های زنجیره را می‌توان از پیدایش برای اثبات صحت ردیابی کرد، همان مدلی که امروزه در بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال می‌بینیم. در سال‌های ۲۰۰۸-۲۰۰۹، ساتوشی ناکاموتو با جمع‌آوری تمام ایده‌های یک دفتر کل توزیع شده همراه با توابع رمزنگاری امن، وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد و یک مورد کاربردی عملی برای بلاکچین ارائه کرد.

ما می توانیم شباهت های زیادی بین TCP/IP و پروتکل بلاک چین ترسیم کنیم. TCP/IP برای اولین بار برای پیام رسانی دوجانبه از طریق ایمیل استفاده شد و پروتکل بلاک چین برای انتقال ارزش دوجانبه (تراکنش های مالی) استفاده می شود. در هسته خود، TCP/IP یک پروتکل ارتباطی است که تبادل اطلاعات را امکان پذیر می کند و بلاک چین تبادل ارزش را امکان پذیر می کند.

در پروتکل‌های بلاک چین، ارزش در سطح پروتکل متمرکز می‌شود، زیرا لایه داده مشترک و ایجاد انگیزه اقتصادی با واحد ارزش (سکه یا توکن) است.

برخلاف TCP/IP، داده‌های موجود در پروتکل‌های بلاکچین به برنامه‌های متمرکز محدود نمی‌شوند و در یک دفتر کل باز و غیرمتمرکز در دسترس هستند.

این در دسترس بودن داده در سرتاسر دفتر مشترک سنگ بنای نوآوری است. این به شرکت‌های جدید اجازه می‌دهد از داده‌های موجود بهره‌مند شوند، محصولات رقابتی بسازند، و مانع ورود رایج در اکوسیستم متمرکز را کاهش دهند.

تاریخچه اجماع بلاکچین

مکانیزم اجماع به عنوان یک جزء کلیدی در حفظ وضعیت واحد جهانی بلاک چین و ایجاد نهایی از طریق اعتماد دیجیتال عمل می کند.

نهایی بودن تضمینی است که تراکنش‌ها اکنون غیرقابل تغییر هستند و بخشی از بلاکچین هستند. مکانیسم اجماع، مشکل قدیمی «هزینه‌های مضاعف» را با اجازه دادن به پروتکل‌ها برای تأیید هر تراکنش از زمان بلوک پیدایش و اطمینان از غیرقابل تغییر بودن تمام داده‌هایی که روی بلاک چین می‌روند، حل کرد.

۱۹۷۹-۲۰۰۷: خلق بلاک چین و سال‌های نخستین تاریخچه

تاریخچه بلاک چین نشان می‌دهد که بسیاری از فناوری‌هایی که بلاکچین بر پایه آن‌ها خلق شده، مدت‌ها پیش از ظهور بیت کوین ابداع شده‌اند. یکی از این فناوری‌ها درخت مرکل است که با الهام از اسم رالف مرکل (Ralph Merkle)، دانشمند پرآوازه نام‌گذاری شده است. مرکل در سال ۱۹۷۹ در رساله دکترای خود رویکرد تازه‌ای را برای توزیع کلید عمومی و امضای دیجیتال موسوم به «احراز هویت درختی» معرفی کرد. مرکل در ادامه، ایده خود را به عنوان روشی جدید برای ارائه امضای دیجیتال به عنوان یک حق اختراع ثبت کرد. به‌طور مختصر و مفید، درخت مرکل را می‌توان داده‌ساختاری برای تأیید رکوردهای مستقل توصیف کرد.

اما مرکل تنها فردی نبود که زمینه خلق فناوری بلاک چین را فراهم کرد. دیوید چاوم (David Chaum) نیز در رساله دکترای خود به تاریخ ۱۹۸۲ یک سامانه انباره برای ایجاد، نگه‌داری و برقراری اعتماد میان سیستم‌های کامپیوتری ارائه کرد که دو به دو به هم مشکوک‌اند و هیچ اعتمادی به یکدیگر ندارند. این رساله برای دانشگاه برکلی نگاشته شده است. در سیستم پیشنهادی چاوم، بسیاری از مولفه‌هایی که امروز بلاک چین را ساخته‌اند، دیده می‌شود. افزون بر این، چاوم را به دلیل ابداع پول نقد دیجیتال نیز در محافل فناوری می‌شناسند. وی در سال ۱۹۸۹ شرکتی را به نام دیجی‌کش (DigiCash)‌ برای تجاری‌سازی اختراع خود بنیان نهاد.

در سال ۱۹۹۱، استوارت هابر (Stuart Haber) و دابلیو. اسکات استورنتا (W. Scott Stornetta)، مقاله‌ای را در مورد الصاق مهر زمانی بر اسناد دیجیتال منتشر کردند. این مقاله راهکاری را پیشنهاد می‌کند که مبتنی بر آن می‌توان از جابه‌جایی تاریخ واقعی اسناد الکترونیک ممانعت کرد. هدف این مقاله، ارائه راه حلی برای حفظ کامل محرمانگی اسناد بدون نیاز به دریافت خدمات الصاق مهر زمانی بود. در سال ۱۹۹۲، هابر و استورنتا طرح خود را به‌روزرسانی کردند تا مفهوم درخت مرکل را در آن جای دهند. در این طرح می‌توان اعتبارنامه‌های اسناد چندگانه را در یک بلاک واحد گنجاند.

در این سال‌ها فناوری‌های دیگری نیز به جهان معرفی شد که همگی به خلق بلاک چین کمک کردند. برای مثال، در این دوره، استفاده از مفهوم شبکه‌های همتا به همتا رو به رشد گذاشت. این مفهوم در سال ۱۹۹۹ با برنامه جدیدی موسوم به نپستر (Napster) میان کاربران، فراگیر شد. برخی اما می‌گویند که نپستر یک شبکه همتا به همتای واقعی نبوده؛ چرا که از سرورهای متمرکز استفاده می‌کرده است. با این حال،نپستر، جان تازه‌ای به مفهوم شبکه‌های همتا به همتا بخشید؛ شبکه‌ای که یک سیستم توزیع‌شده را برپا کرد تا بتوان از توان رایانشی و حافظه ذخیره‌سازی هزاران کامپیوتر بهره‌مند شد.

مفهوم اثبات کار (PoW) نیز در این دوره برای تأیید تلاش رایانشی و مقابله با حملات سایبری معرفی شد. این مفهوم در ادامه راه را برای ابداع هش‌کش (Hashcash) هموار کرد. هش‌کش یک الگوریتم مبتنی بر اثبات کار است که به کمک آن می‌توان با حملات منع سرویس (Denial of Service) مقابله کرد. آدم بک (Adam Back)، چهره سرشناس حوزه رمز نگاری، روش هش‌کش را در سال ۱۹۹۷ برای محدود کردن ارسال هرزنامه یا اسپم ابداع و معرفی کرد. سپس در سال ۲۰۰۴، هال فینی (Hal Finney)، روش اثبات کار تجدیدپذیر را معرفی کرد. این روش، سازوکاری برای دریافت یک توکن هش‌کش غیرقابل تبادل در ازای یک توکن دارای امضای RSA است. همان‌طور که احتمالاً می‌دانید، روش اثبات کار، نقشی حیاتی در فرایند استخراج بیت کوین بازی می‌کند.

۲۰۰۸-۲۰۰۹: آغاز به کار بیت کوین و بلاک چین

در سال ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو با انتشار یک سپیدنامه یا وایت پیپر، مفاهیم بیت کوین و بلاک چین را معرفی کرد. این نقطه عطفی در تاریخچه بلاک چین بود. ناکاموتو نام مستعار فرد یا گروهی است که فناوری بیت کوین و بلاک چین را ابداع کرده است. بر اساس وایت پیپر بیت کوین، زیرساخت مبتنی بر بلاک چین این رمز ارز، امکان انجام تراکنش‌های امن و همتا به همتا را بدون نیاز به نهادهای واسطی همچون دولت‌ها یا بانک‌های مرکزی فراهم می‌کند. هویت واقعی ناکاموتو هنوز برملا نشده؛ با این حال، ابداع او تاکنون هیچ کم و کاستی نداشته است.

معماری بیت کوین و بلاک چین اگرچه در سال ۲۰۰۸ معرفی شد، اما بر پایه فناوری‌ها و مفاهیمی است که پیش‌تر در دسترس بشر بوده‌اند. ناکاموتو افزون بر ابداع بیت کوین، مفهوم زنجیره بلاک‌ها را نیز به جهانیان معرفی کرد. بر اساس این مفهوم، می‌توان بلاک‌های جدید را بدون نیاز از امضا و تأیید آن‌ها توسط یک شخص ثالث به یک زنجیره واحد اضافه کرد. درواقع، ناکاموتو سکه یا کوینی الکترونیکی را به عنوان زنجیره‌ای از امضاهای دیجیتال معرفی کرد که در آن هر مالک، کوین را به مالک بعدی منتقل می‌کند. بر اساس سپیدنامه بیت کوین، این کار با استفاده از امضای دیجیتالی هش تراکنش قبلی، کلید عمومی مالک بعد و اضافه کردن این‌ها به انتهای کوین ممکن می‌شود.

اما انتشار وایت پیپر، گام نخست بود. در سال ۲۰۰۹ بیت کوین از یک مفهوم انتزاعی به یک موجود واقعی بدل شد.

۳ ژانویه ۲۰۰۹: ناکاموتو نخستین بلاک بیت کوین را استخراج و مفهوم بلاک چین را تأیید کرد. این بلاک حاوی ۵۰ بیت کوین بود و به عنوان بلاک جنسیس یا پیدایش شناخته می‌شود. عده‌ای هم به آن بلاک شماره صفر می‌گویند. ۸ ژانویه ۲۰۰۹: ناکاموتو نسخه ۰.۱ نرم‌افزار بیت کوین را با عنوان Bitcoin v0.1 to SourceForge در قالب یک نرم‌افزار متن‌باز منتشر کرد. این نرم‌افزار هم‌اکنون روی پایگاه GitHub در دسترس است. ۱۲ ژانویه ۲۰۰۹: با ارسال ۱۰ بیت کوین از سوی ناکاموتو در بلاک شماره ۱۷۰ به هال فینی، نخستین تراکنش بیت کوین انجام شد. ۱۲ اکتبر ۲۰۰۹: کانال bitcoin-dev روی پایگاه اینترنت ریلی چت (Internet Relay Chat) با هدف ارتباط با توسعه‌دهندگان بیت کوین ساخته شد. ۳۱ اکتبر ۲۰۰۹: نخستین صرافی بیت کوین با عنوان بیت کوین مارکت (Bitcoin Market) با هدف دادوستد بیت کوین با پول واقعی ایجاد شد. ۲۲ نوامبر ۲۰۰۹: ناکاموتو انجمن بیت‌کوین تاک (Bitcointalk) را برای به اشتراک‌گذاری اخبار و اطلاعات مرتبط با بیت کوین راه‌اندازی کرد. ناکاموتو سیستم بیت کوین را به گونه‌ای طراحی کرده که هیچ‌گاه تعداد واحدهای آن از ۲۱ میلیون فراتر نرود. تاکنون بیش از ۱۸ میلیون واحد از بیت کوین استخراج شده است. بر اساس سرعت کنونی استخراج، انتظار می‌رود که در حوالی سال ۲۱۴۰، تمامی ۲۱ میلیون بیت کوین استخراج شود. در این بین، ارزش هر واحد از این رمز ارز به رغم نوسانات مداوم به رشد خود ادامه خواهد داد. در اکتبر ۲۰۰۹ یک بیت کوین، ارزشی کمتر از یک سنت داشت. امروز اما هر بیت کوین بیش از ۵۵ هزار دلار ارزش دارد.

۲۰۱۰-۲۰۱۲: بیت کوین و ارز سایبری روی مدار رشد قرار گرفتند

در تاریخ ۲۲ مه سال ۲۰۱۰، فردی به نام لازلو هانیچ (Laszlo Hanyecz)، برای پرداخت بهای دو پیتزا ۱۰ هزار بیت کوین خرج کرد؛ اتفاقی که می‌توان آن را رویدادی تاریخ‌ساز برای این رمز ارز و در تاریچه بلاک چین قلمداد کرد. آن هنگام، ارزش روز این دو پیتزا حدوداً ۲۵ دلار بود. امروز اما ارزش دلاری بهای پرداخته شده برای آن‌ها بیش از ۵۰۰ میلیون دلار است.

اندکی بعد، برنامه‌نویسی به نام جد مک‌کالب (Jed McCaleb) در شهر توکیوی ژاپن یک صرافی رمز ارزی با نام ام‌تی گاکس (Mt. Gox) راه‌اندازی کرد. نام این صرافی، سرواژه عبارت Magic: The Gathering Online eXchange است که گونه‌ای از یک بازی کارتی است.

ام‌تی گاکس در دوران اوج خود، میزبان بیش از ۷۰ درصد از تراکنش‌های بیت کوین بود. در اوت سال ۲۰۱۰، یک هکر موفق به کشف یک باگ در کد بلاک چین بیت کوین شد و بیش از ۱۸۴ میلیارد واحد از این رمز ارز را در بلاک شماره ۷۴۶۳۸ ایجاد و جراحتی عمیق بر پیکره بیت کوین وارد کرد. در ادامه، ناکاموتو دست به کار شد و نسخه‌ای جدید از نرم‌افزار بیت کوین را منتشر کرد؛ اما در انتهای سال ۲۰۱۰ برای همیشه از دیده‌ها پنهان شد و هیچ ردپایی از خود برجای نگذاشت.

با آنکه ناکاموتو به پس پرده غیبت رفت، اما سیر تکامل بیت کوین با روندی پیوسته ادامه یافت. تا پایان ژانویه ۲۰۱۱، یک‌چهارم از کل ۲۱ میلیون بیت کوین، استخراج شد. در اوایل فوریه ۲۰۱۱، ارزش یک واحد بیت کوین برابر با یک دلار آمریکا بود. اندکی بعد، جد مک‌کالب، صرافی ام‌تی گاکس را به فردی به نام مارک کارپلس (Mark Karpelès) فروخت و چندی بعد بیت کوین توانست ارزش خود را به یورو و پوند برساند. اواخر همان سال، پایگاه ویکی لیکس از پذیرش بیت کوین خبر داد. با این حال، در ادامه اتفاقی ناگوار برای جامعه بیت کوین رخ داد. صرافی ام‌تی گاکس هک شد و تعداد زیادی از بیت کوین‌های کاربران به یغما رفت و به این ترتیب، ارزش بیت کوین با افتی تاریخی مواجه شد. سپس در اکتبر ۲۰۱۱، لایت کوین که انشعابی از بیت کوین بود، معرفی شد.

در سال ۲۰۱۲، رمز ارزها تثبیت شده بودند. قیمت بیت کوین در بیشتر ایام سال در حوالی ۵ دلار در نوسان بود. در اوایل همان سال، میهای الیسی (Mihai Alisie) و ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) نشریه بیت کوین مگزین (Bitcoin Magazine) را راه‌اندازی و نخستین شماره آن را در ماه مه منتشر کردند. در ادامه نیز بنیاد بیت کوین با هدف ترویج این رمز ارز و ارتقای آگاهی عمومی از آن تأسیس شد.

در همان سال، صرافی کوین بیس توانست در دور اول سرمایه‌پذیری جمعی خود، ۶۰۰ هزار دلار سرمایه جذب و راه خود را به سوی تصاحب عنوان یکی از برتری صرافی‌های رمز ارزی جهان هموار کند. کریس لارسن و جد مک‌کالب نیز با هم دست به راه‌اندازی مجموع اوپن کوین (OpenCoin) زدند. این همکاری در ادامه منجر به توسعه پروتکل تراکنش ریپل برای تراکنش‌های ارزی و پرداخت‌های بلادرنگ شد.

۲۰۱۳-۲۰۱۵: ورود اتریوم به تاریخچه بلاک چین

از این بعد تاریخچه بلاک چین وارد دوران تازه‌ای شد. با فرا رسیدن سال ۲۰۱۳، بیت کوین تثبیت شد و به مسیر صعودی خود ادامه داد. در ماه فوریه، صرافی کوین بیس گزارش داد که تنها در یک ماه توانسته درمجموع یک میلیون دلار بیت کوین به قیمت هر واحد ۲۲ دلار بفروشد. تا پایان این سال نیز تعداد بیت کوین‌های در گردش بازار به رقم ۱۱ میلیون واحد رسید و ارزش بازار دلاری این میزان از مرز ۱ میلیارد دلار عبور کرد. در اکتبر همین سال، از نخستین خودپرداز بیت کوین در شهر ونکوور کانادا رونمایی شد.

اما در ادامه، خبرهای بد یکی یکی فضای ارزهای دیجیتال را تحت تأثیر قرار دادند. تایلند و چین هر دو معاملات رمز ارزها را به‌طور سرتاسری ممنوع اعلام کردند. دادگاه فدرال ایالات متحده نیز تمامی دارایی‌های صرافی ام‌تی گاکس را در آمریکا توقیف کرد. اف‌بی‌آی هم بازار دارک وب سیلک رود (Silk Road) را تعطیل و ۲۶ هزار واحد بیت کوین موجود در آن را مصادره کرد.

به رغم این خبرهای ناخوشایند، یکی از مهم‌ترین رویدادهای در تاریخ بلاک چین اتفاق افتاد. ویتالیک بوترین، هم‌بنیان‌گذار نشریه بیت کوین مگزین، وایت پیپری را منتشر و در آن مبانی یک پلتفرم را برای میزبانی از اپ‌های غیرمتمرکز تشریح کرد. این وایت پیپر در ادامه به تأسیس بنیاد اتریوم انجامید که در سال ۲۰۱۴ سنگ بنای آن بر زمین گذاشته شد. اتریوم راه را برای کاربست بلاک چین در حوزه‌هایی فراتر از ارزهای دیجیتال هموار کرد. این شبکه جدید، مفهوم قراردادهای هوشمند را به جهانیان معرفی کرد و بستری را برای ساخت و راه‌اندازی اپ‌های غیرمتمرکز در اختیار توسعه‌دهندگان گذاشت.

سال ۲۰۱۴ نقطه عطفی برای بلاک چین بود و نهادهای مالی و صنایع مختلف شروع به کندوکاو ابعاد فناوری بلاک چین برای پیاده‌سازی در حوزه‌های تخصصی خود و همچنین تغییر کانون توجه خود از ارزهای دیجیتال به این فناوری کردند.

تمامی این اتفاقات اما نتوانست بیت کوین را از کانون توجه فعالان بازار بیرون کند. چندی بعد، اداره مالیات بریتانیا بیت کوین را به‌عنوان یک پول خصوصی طبقه‌بندی کرد. صرافی ام‌تی گاکس اعلام ورشکستگی کرد. نائب رئیس بنیاد بیت کوین هم به جرم پولشویی دستگیر شد. تا پایان سال چندین شرکت پرآوازه به صف پذیرندگان بیت کوین پیوستند که از جمله آن‌ها می‌توان به شیکاگو سان-تایمز (Chicago Sun-Times)، اوراستاک دات‌کام (Overstock.com)، مایکروسافت، پی پل و اکسپیدیا (Expedia) اشاره کرد.

در سال ۲۰۱۵ شبکه اتریوم فرانتیر (Ethereum Frontier) راه‌اندازی شد. این شبکه به توسعه‌دهندگان امکان می‌داد تا قراردادهای هوشمند و اپ‌های غیرمتمرکز خود را در یک شبکه زنده اجرا کنند. اتریوم در حال تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌های کاربردی فناوری بلاک چین می‌شد. این بلاک چین توانست در ادامه، شبکه‌ای پویا از توسعه‌دهندگان را بسازد که تا امروز نیز به رشد خود ادامه داده است.

اما در آن سال، اتفاقات مهم دیگری نیز روی داد. بورس نزدک یک طرح آزمایشی بلاک چینی را کلید زد. بنیاد لینوکس، پروژه هایپرلجر (Hyperledger) را راه‌اندازی کرد. افزون بر این، ۹ بانک بزرگ دست به تشکیل کنسرسیوم R3 زدند تا قابلیت‌های بلاک چین را برای تسهیل کسب‌وکار خود بررسی کنند. شمار اعضای این کنسرسیوم در ادامه به بیش از ۴۰ نهاد افزایش یافت.

۲۰۱۶ تا زمان حال: ظهور بلاک چین در قامت یک فناوری جریان اصلی

امروزه شمار فزاینده‌ای از صنایع فارغ از بیت کوین یا دیگر رمز ارزها به چشم یک فناوری ارزشمند به بلاک چین نگاه می‌کنند. با این حال، بلاک چین از سال ۲۰۱۶ به این سو مسیر پرپیچ و خمی را طی کرده است. سالشمار تاریخچه بلاک چین از ۵ سال پیش به این به این شرح است.

۲۰۱۶ واژه بلاک چین توانست به عنوان یک کلمه واحد مورد پذیرش قرار بگیرد. همان‌طور که پیش‌تر در مقاله اصلی ناکاموتو آمده است. اتاق تجارت دیجیتال (Chamber of Digital Commerce) و پروژه هایپرلجر از انعقاد یک قرارداد همکاری مشترک برای آموزش و حمایت از صنایع خبر دادند. یک باگ در کد سازمان خودمختار غیرمتمرکز اتریوم کشف و منجر به وقوع انشعاب سخت در شبکه اتریوم شد. صرافی بیتفینکس (Bitfinex) هک و نزدیک به ۱۲۰هزار واحد بیت کوین به سرقت رفت. ارزش دلاری این تعداد بیت کوین در آن هنگام برابر با ۶۶ میلیون دلار بود. ۲۰۱۷ بهای بیت کوین به رقم تاریخی ۲۰ هزار دلار رسید. ژاپن بیت کوین را به‌عنوان یک ارز قانونی به رسمیت شناخت. هفت بانک اروپایی کنسرسیومی موسوم به زنجیره تجارت دیجیتال با هدف توسعه یک پلتفرم مالی مبتنی بر بلاک چین تشکیل دادند. شرکت بلاک دات وان (Block.one) سیستم عامل بلاک چینی EOS را با هدف پشتیبانی از اپ‌های غیرمتمرکز تجاری معرفی کرد. در این سال، تقریباً ۱۵ درصد از بانک‌های جهان از فناوری بلاک چین در برخی از حوزه‌های خود استفاده می‌کردند. ۲۰۱۸ بیت کوین شمع ده سالگی خود را در این سال فوت کرد. ارزش بیت کوین روند نزولی خود را ادامه داد و تا پایان سال، بهای آن به ۳,۸۰۰ دلار رسید. شرکت پرداخت آنلاین استرایپ (Stripe) از توقف پذیرش بیت کوین خبر داد. گوگل، توییتر و فیسبوک تبلیغ رمز ارزها را ممنوع کردند. کره جنوبی، دادوستد رمز ارزها را با استفاده از هویت نامعلوم، ممنوع کرد؛ اما در عین حال اعلام کرد که میلیون‌ها دلار در طرح‌های بلاک چینی سرمایه‌گذاری می‌کند. کمیسیون اروپا از راه‌اندازی انجمن و رصدخانه بلاک چینی خبر داد. بایدو (Baidu)، موتور جست‌وجوی چین، پلتفرم بلاک چین به‌عنوان سرویس خود را راه‌اندازی کرد. ۲۰۱۹ والمارت، غول خرده‌فروشی ایالات متحده، یک سیستم زنجیره تأمین مبتنی بر پلتفرم هایپرلجر را راه‌اندازی کرد. آمازون اعلام کرد سرویس Amazon Managed Blockchain را روی سامانه AWS خود به‌طور همگانی در دسترس قرار می‌دهد. شمار تراکنش‌های روزانه شبکه اتریوم از مرز یک میلیون واحد در روز گذشت. تحقیق و توسعه بلاک چینی در کانون توجه فعالان صنایع قرار گرفت. سازمان‌ها هم پذیرای فناوری بلاک چین و اپ‌های غیرمتمرکز در حوزه‌های گوناگون شدند. ۲۰۲۰ بر اساس نظرسنجی شرکت مشاوره مدیریت دیلویت، نزدیک به ۴۰ درصد از سازمان‌ها بلاک چین را در برنامه خود گنجانده‌اند و ۵۵ درصد از آن‌ها نیز بلاک چین را به‌عنوان یک اولویت راهبردی در صدر برنامه‌های خود قرار داده‌اند. اتریوم زنجیره بیکن را برای گذار به نسخه دوم خود راه‌اندازی کرد. استیبل کوین‌ها با رشدی درخورتوجه مواجه شدند؛ زیرا وعده ثبات بیشتری را در قیاس با دیگر رمز ارزها با کاربران دادند. علاقه‌ای فزاینده در میان فعالان صنایع شکل گرفت تا بلاک چین را با هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی فرایندهای تجاری ترکیب کنند. در این پنج سال، اقبال فزاینده‌ای برای استفاده از بلاک چین در حوزه‌های فراتر از رمز ارزها شکل گرفته است. این روند تا سال جاری هم ادامه یافته و دولت‌ها و سازمان‌ها به دنبال یافتن کاربردهای تازه‌ای برای این فناوری نوپا هستند. انتخابات، املاک و مستغلات، پرورش اندام و تغذیه، حقوق مالکیت معنوی، اینترنت اشیا و حتی توزیع واکسن از حوزه‌هایی هستند که بلاک چین می‌تواند ایفاگر نقشی موثر در آن‌ها باشد. افزون بر این، چند شرکت فعال در حوزه ارائه خدمات رایانش ابری هم اکنون خدمت بلاک چین به عنوان سرویس را ارائه می‌کنند. روز به روز هم بر تقاضا برای جذب توسعه‌دهندگان بلاک چینی افزوده می‌شود.