مفهوم NAV چیست؟

تمام کسانی که وارد بازار بورس می‌شوند، قصد دارند تا سرمایه‌های خود را افزایش دهند؛ از این رو، معنای ارزش براى سرمايه‌گذاران و فعالان اين بازار اهميت خاصی داردز طرفی، عمده دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سهام و دارایی‌های مالی است

که می‌توان جهت محاسبه ارزش خالص دارایی، از اصطلاحی تحت عنوان NAV استفاده کرد.

NAV مخفف Net Asset Value و به معنای ارزش خالص یک دارایی می‌باشد. این مفهوم، يكی از مواردی است كه كاربرد زيادی برای سرمايه‌گذاران دارد.

همانطور که می‌دانید، اصلی‌ترین هدف تحلیلگران در تحلیل بنیادی آن است که ارزش واقعی یا ذاتی سهام یک شرکت را محاسبه کرده و با مقایسه آن با قیمت روز، نسبت به خرید یا فروش سهام آن شرکت تصمیم‌گیری نمایند.

برای دستیابی به این مهم، مفهوم NAV که نشان دهنده ارزش خالص دارایی یا همان ارزش واقعی هر سهم می‌باشد، به کمک تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران می‌آید.

توجه داشته باشید که در امر ارزش‌گذاری شرکت‌ها، چنانچه شرکت فعالیت خدماتی یا تولیدی داشته باشد، مانند فولاد مبارکه اصفهان، ایران خودرو یا شرکت‌‌های پتروشیمی، از اصطلاح ارزش ذاتی سهام استفاده می‌شود.

چرا که محاسبه NAV این شرکت‌ها، عملا بسیار دشوار بوده و نمی‌توان محاسبه دقیقی انجام داد. حال چنانچه اساس فعالیت شرکت یا صندوق، مبتنی بر سرمایه‌گذاری باشد، اصطلاح ارزش خالص دارایی یا همان NAV به کار برده می‌شود.

نحوه محاسبه NAV چگونه است؟ در حقيقت آشنايی با اين اصطلاح اهميت بالايی دارد چراكه ارزش خالص دارايی درواقع همان تغييرات ارزش دارايی كل در كنار سود تقسيم شده آن‌ها است كه بر بازده كل كسب شده از سبد دارايی‌ها تاثيرگذار است.

بنابر آنچه گفته شد، دارايی‌هاى صندوق به صورت روزانه ارزش‌گذارى مى‌شوند. اگر بدهى‌هاى صندوق را كه عموما شامل بدهى خريد سهام به كارگزاری‌های بورس و بدهی به اركان صندوق سرمايه‌گذاری می‌شود از آن كم کنیم، ارزش خالص دارایی صندوق بدست می‌آيد.

با تقسيم آن بر تعداد واحدهای صندوق، می‌توانيم ارزش خالص هريك از واحدها يا همان NAV صندوق را محاسبه كنيم.

قيمت صدور و ابطال واحدها نيز براساس NAV تعيين شده و هم جهت با تغييرات آن، نوسان انجام مي‌دهد. در نهايت سود يا زيان هر سرمايه‌گذار از محل تغيير ارزش واحدهای صندوق سرمايه گذاری مشخص می‌گردد.

محاسبه NAV از فرمول زیر به دست می‌آید:

تعداد کل سهام منتشر شده شرکت / (بدهی‌ها – دارایی‌ها) = NAV

به عنوان مثال، اگر ارزش روز دارایی‌های يك صندوق برابر با 50 ميليارد تومان باشد و ميزان بدهی‌های آن نيز 2 ميليارد تومان، ارزش NAV صندوق برابر با 48 ميليارد تومان خواهد بود. در نهايت اگر اين صندوق دارای 400 هزار واحد باشد، ارزش NAV هر واحد برابر با 120 هزار تومان می‌شود.

به ياد داشته باشيد كه NAV معیاری برای ارزیابی كامل عملكرد يك صندوق سرمايه‌گذاری نیست و اين كار بايد با سنجش بازده و ريسك صندوق و همينطور مقايسه آن با شاخص كل بورس و ديگر صندوق‌های سرمايه‌گذاری كه ماهيت آن‌ها مشابه صندوق مورد نظر است، انجام شود تا منجر به اخذ يك تصميم منطقی و مناسب در انتخاب صندوق سرمايه‌گذاری مناسب گردد.

نسبت P/NAV چیست و چه اهمیتی در بازار بورس دارد؟

شناخت دقیق مفاهیم و اصطلاحات مربوط به بازارهای مالی، یکی از اصلی‌ترین شروط برای رسیدن به موفقیت در این بازارها است.

با تسلط بر اینگونه مباحث و به‌کارگیری آن‌ها در جهت درست، بدون شک تبدیل به یکی از برندگان این بازار پرتلاطم خواهید شد.

یکی از این اصطلاحات مهم و البته پرکاربرد که به شما در ارزیابی و تشخیص سهام خوب کمک می‌کند، نسبت P/NAV در بازار بورس است. این نسبت یکی از رایج‌ترین نسبت‌ها در بازارهای مالی است و در تحلیل بنیادی کاربرد دارد.

نسبت P/NAV چیست؟

محاسبه NAV شركت‌ها در واقع اساس و بنيان اصلى تحليل بنیادی در بازار بورس است.

حال لازم است تا نسبت P/NAV را نیز بدانید تا بهتر بتوانید راجع به سرمایه‌گذاری خود تصمیم‌گیری کنید.

نسبت P/NAV در بورس، از دو واژه Price به معنای قيمت و Net Asset Value به معنای ارزش خالص دارايی تشكيل شده است. در واقع نسبت P/NAV در بازار بورس نشان دهنده نسبت قيمت هر سهم به ارزش خالص دارايی يا به عبارت ديگر ارزش واقعی هر سهم می‌باشد.به طور کلی، سهامداران با شناخت ارزش واقعی سهام یک شرکت و مقایسه آن با قیمت فعلی، می‌توانند نسبت به خرید یک سهم تصمیم‌گیری نموده و چنانچه آن را خریداری کرده باشند، مدتی زمانی که می‌توانند سهام‌داری کنند و در نهایت آن را بفروشند را ارزیابی نمایند. نسبت P/NAV نیز با همین هدف ارائه شده است.

براى محاسبه NAV نیازی نیست که خودتان از طریق فرمول آن را به دست آورید؛ به جای آن می‌توانید از نرم‌افزار محاسبه NAV استفاده کنید و یا اطلاعات مربوط به قیمت پایانی هر سهم را به صورت روزانه از تابلوی نمادها در سایت Tsetmc بدست آورده و داده‌های مربوط به NAV شرکت‌ها را نیز می‌توانید از سامانه کدال به نشانی Codal.ir دریافت کنید.

کاربرد نسبت P/NAV در بورس چیست؟

نسبت P/NAV به صورت درصد بیان می‌شود و به طور کلی، سه حالت برای نسبت P/NAV یک شرکت می‌توان در نظر گرفت:

اگر P/NAV شرکت معادل 100% باشد؛ به معنای برابر بودن ارزش ذاتی با قیمت بازار آن سهم است. در این حالت، نمی‌توان تغییر وضعیت خاصی را برای شرکت در نظر گرفت و سرمایه‌گذاری در آن شرکت نیز چندان توصیه نمی‌گردد. اگر P/NAV شرکت از 100% بیشتر باشد؛ به معنای پایین‌تر بودن ارزش ذاتی نسبت به قیمت پایانی سهم است. این حالت نشان دهنده آن است که سرمایه‌گذاری در سهام شرکت مورد نظر از ریسک بالایی برخوردار است. بنابراین چنانچه سهامدار این شرکت هستید، پیشنهاد می‌گردد که با بررسی دیگر ابعاد، اقدام به فروش سهام خود نمایید. اگر P/NAV شرکت کمتر از 100% باشد؛ به معنای بالاتر بودن ارزش ذاتی سهم نسبت به قیمت پایانی آن است. در این حالت با توجه به این که قیمت پایانی به ارزش ذاتی سهم نرسیده و جای رشد تا آن محدوده را دارد، سرمایه‌گذاری در این شرکت نسبتا کم ریسک خواهد بود. بنابراین چنانچه سهامدار این شرکت هستید، بهتر است عجله نکرده و به رسیدن قیمت تا محدوده ارزش ذاتی امید داشته باشید. به طور کلی، می‌توان گفت که هر چه درصد P/NAV شرکتی کمتر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری در آن شرکت کمتر و طبیعتا از ارزش بیشتری نیز جهت سرمایه‌گذاری برخوردار است. همینطور اگر درصد P/NAV شرکتی بیشتر باشد، نشان دهنده ریسک بالاتر سرمایه‌گذاری در آن شرکت است.

به عنوان مثالی در این زمینه، فرض کنید قیمت سهام شرکتی در بازار 400 تومان باشد و NAV آن را 430 تومان محاسبه کرده باشید؛ در این صورت نمی‌توانید بگویید که چون سهم حدود 10 درصد زیر ارزشش معامله می‌شود، پس سهم ارزنده‌ای است.

در واقع آن چیزی که باید در بازار معامله شود، 0.7 تا 0.8 قیمت NAV است یا به عبارتی به طور میانگین قیمت سهم در بازار باید 75 درصد قیمت NAV معامله شود.

برای درک بهتر موضوع با یک مثال ساده توضیح می‌دهیم. فرض کنید قیمت پایانی یک سهم امروز 212 تومان بوده و NAV این سهم، 432 تومان محاسبه شده است.

برای محاسبه P/NAV این سهم، این دو مقدار را بر هم تقسیم می‌کنیم. با تقسیم 212 بر 432، عددی که به‌دست می‌آید 50 درصد است. پس به دلیل اینکه NAV شرکت 432 بوده، قیمت سهم باید 75 درصد این عدد در بازار باشد.

75 درصد 432 تومان، برابر است با 324 تومان؛ پس باید قیمت سهم در بازار 324 تومان باشد؛ اما اینگونه نبوده و قیمت پایانی سهم را 212 تومان در نظر گرفته بودیم.

پس در این صورت می‌توانیم نتیجه بگیریم که ارزش سهام این شرکت در بازار، از ارزشی که باید معامله شود کمتر است؛ چراکه 75 درصد NAV سهم شرکت در بازار 324 تومان است در صورتیکه قیمت روز این سهم 212 تومان است.

بنابراین اگر سهم را 212 تومان بخریم، انتظار داریم که به 324 تومان(ارزشی که حساب کردیم برسد) یا نزدیک به این عدد رشد کند (توجه داشته باشید که ممکن است فردا NAV عدد دیگری باشد، در اینجا تنها NAV همان روز را محاسبه کردیم).

موضوع 0.7 و 0.8 که قبل‌تر به آن اشاره کردیم، این است که شرکت در پرتفوی خود تعداد زیادی سهام دارد؛ اگر بخواهد آن را در بازار عرضه کند، طبیعتاً ممکن است قیمت سهام زیر مجموعه‌هایش به واسطه این شدت عرضه، افت شدیدی را تجربه کنند و به همین خاطر 20 یا 30 درصد از ارزش پرتفوی کم‌تر در نظر گرفته می‌شود.

اما بعضی اوقات شرکت‌هایی هستند که P/NAV آن‌‌ها برابر با 0.3 یا 0.4 (یا حتی کمتر) است.

دو حالت وجود دارد؛ یا بازار در مورد این‌ها اشتباه کرده و قیمت‌شان بیش از حد نسبت به ارزش محاسبه شده فاصله دارد، یا اینکه واقعاً در آینده چشم‌انداز NAV این شرکت و چشم‌انداز پرتفوی آن بسیار بد و ناامیدکننده است.

چه نسبتی از P/NAV برای انجام معامله مناسب است؟

به طور معمول قیمت سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری حدود 70 درصد ارزش خالص دارایی آن‌ها معامله می‌شوند؛ یعنی نسبت P/NAV برابر 70 درصد است.

اما این نسبت باتوجه به شرایط بازار می‌تواند نوسان داشته باشد. گاهی نسبت P/NAV یک سهم در بازارهای نزولی تا حدود 35 درصد یا پایین‌تر نیز رسیده است.

همچنین گاهی در بازارهای صعودی، P/NAV یک شرکت سرمایه‌گذاری بیشتر از 100 درصد شده است. در این صورت سهام شرکت با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی خود معامله شده‌اند.

بررسی‌های آماری در بازار بورس ایران، نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی با نسبت P/NAV زیر 45 درصد و فروش آن در محدوده P/NAV بالای 65 درصد، بازدهی خوبی به‌دنبال خواهد داشت. بنابراین بهترین استراتژی معاملاتی برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سرمایه‌گذاری، خرید سهام در P/NAV حدود 45 تا 50 درصد یا کمتر، و فروش آن‌ها در P/NAV حدود 65 تا 70 درصد یا بالاتر از آن است.

همان‌طور که گفتیم، گاهی ممکن است نسبت P/NAV یک سهم بیشتر از 1 باشد، یعنی P/NAV بالای 100 درصد است. در واقع در این حالت، سهام شرکت در بازار بالاتر از ارزش ذاتی محاسبه شده برای آن، معامله شده است.

شاید این سوال پیش بیاید که دلیل این اتفاق چیست و چرا سرمایه‌گذاران حاضرند در قیمت‌های بالاتر از ارزش ذاتی، یک سهم را خریداری کنند؟

در پاسخ باید گفت که این اتفاق در دو حالت پیش می‌آید:

حالت اول: عرضه و تقاضا و هیجانات بازار مهمترین عامل تعیین کننده قیمت در بازارهای مالی، نظام عرضه و تقاضا است.

حالتی را تصور کنید که سهام چند شرکت خاص بسیار ارزنده هستند و به دلیل وجود صف‌های سنگین خرید، امکان خرید آن سهم‌ها برای افراد امکان‌پذیر نیست. از طرفی، یک شرکت سرمایه‌گذاری به میزان قابل توجهی، سهام شرکت‌هایی که صف خرید هستند را در پرتفوی خود دارد.

در این صورت، تقاضا برای خرید سهام این شرکت نیز افزایش می‌یابد. این افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت سهام آن شرکت می‌شود.

علاوه بر آن، بازارهای مالی معمولاً همراه با هیجانات بسیاری همراهند. این هیجانات در قیمت بازاری سهام شرکت‌ها، فارغ از نوع شرکت، تاثیرگذار است.

حالت دوم: ارزش‌گذاری متفاوت در پرتفوی غیربورسی محاسبه دقیق NAV یک شرکت عملی نیست. یکی از مهم‌ترین اختلاف نظرها میان تحلیلگران برای محاسبه NAV، دارایی‌های غیربورسی شرکت‌های سرمایه‌گذاری است.

زیرا اکثر تحلیلگران تنها به محاسبه NAV براساس دارایی‌های بورسی شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بسنده می‌کنند و یا از روش‌های متفاوتی برای ارزش‌گذاری آن‌ها استفاده می‌کنند.

یکی از مهمترین عوامل مؤثر در دقت NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری، ارزش‌گذاری دارایی‌های غیربورسی آن‌ها است؛ چرا که این دارایی‌ها تأثیر قابل‌توجهی در ارزندگی شرکت سرمایه‌گذاری دارند. از کجا می‌توانیم NAV هر سهم را چک کنیم؟ امروزه دیگر محاسبه آخرین NAV هر سهم مانند گذشته کار سختی نیست و به راحتی می‌توان با استفاده از فرمول‌ها و مراجعه به سایت کدال به نشانی codal.ir، آن را مشاهده کرد.

برای آنکه به NAV هر سهم دست پیدا کنیم، بهتر است تا یک سری از پارامترهای مهم در محاسبه آن را در نظر بگیرید.

در ابتدا سعی کنید تا با مراجعه به سایت کدال، سهام گروه سرمایه‌گذاری مورد نظر خود را در قسمت جستجوی اطلاعیه‌ها، بررسی کنید.

برای انجام این کار باید آخرین گزارش فصلی به علاوه آخرین گزارش ماهانه سهام را دانلود کنید. نکته قابل ذکر در این زمینه، این است که برخی از شرکت‌ها که در فرابورس و بازار پایه فعالیت دارند، به‌صورت منظم گزارشات ماهانه و فصلی را در سایت کدال بارگذاری نمی‌کنند.

به همین دلیل، محاسبه NAV اینگونه سهام‌ها میسر نیست و باید به سهام‌های موجود در بازار اول و دوم بورس و فرابورس اکتفا کنید.

همچنین سایت‌های محاسبه NAV مختلفی وجود دارد که sahamshenas.com یکی از آن‌هاست. می‌توانید پارامترهای مورد نظر را در آن وارد کنید تا محاسبه NAV برای شما و بدون نیاز به ماشین حساب، به سرعت انجام شود.

دارایی‌هاى صندوق به صورت روزانه ارزش‌گذارى مى‌شوند. با محاسبه NAV هر سهم، می‌توانيم ارزش خالص هريك از واحدهای صندوق را حساب كنيم.

در میان شاخص‌های موجود در بازار بورس، نسبت قیمت سهام به ارزش خالص دارایی‌ها، یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها است. در واقع این شاخص بیان می‌کند که سهم یک شرکت چقدر واقعی ارزیابی شده است.