معرفی بهترین ترندها در شبکه‌های لایه ۱ برای سال ۲۰۲۴

بلاکچین‌های لایه ۱ به‌عنوان زیرساخت مجموعه گسترده‌ای از برنامه‌ها و سرویس‌های غیرمتمرکز، نقش مهمی در تحول و تکامل فناوری بلاکچین دارند. این بلاکچین‌ها با هدف مدیریت مکانیزم‌های اجماع و پروتکل‌های پایه طراحی شده‌اند و بنابراین ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن‌ها روی کل اکوسیستم اثر می‌گذارد.

• اتریوم و کامپیوترهای جهانی

رویداد موفق The Merge اتریوم در سپتامبر ۲۰۲۲ و تکمیل ارتقای شاپلا (Shapella) در آوریل ۲۰۲۳ برخی از پیشرفته‌ترین ارتقاهای نرم‌افزاری تمام دوران را رقم زدند. رویداد Merge دوره جدیدی را برای ETH به‌عنوان دارایی دیجیتالی با تورم خالص رقم زد. ارتقای شاپلا اتریوم برگرفته از دو کلمه شانگهای (شهر میزبان کنفرانس Devcon 2) و کاپلا (درخشنده‌ترین ستاره در صورت فلکی شمالی)، قرار است روی لایه اجماع و اجرا اتریوم تأثیر بگذارد. بخش اصلی این ارتقا امکان‌پذیر شدن برداشت اتر از قراردادهای استیکینگ است و زمانی که فعال شود، سهام‌داران می‌توانند ETH خود را از استیکینگ خارج کنند.

در حال حاضر ETH روی لبه بازار قرار دارد؛ بیت کوین به‌ لطف علاقه سرمایه‌گذاران، نا‌م‌گذاری‌اش به‌عنوان طلای دیجیتال و دردسترس‌بودن گسترده، توانست با وجود جایگزین‌های اتریوم (L0، L1، L2) از این ارز دیجیتال پیشی می‌گیرد؛ آن هم جایگزین‌هایی که به احتمال زیاد منجر به عملکرد بهتر اتریوم خواهند شد، چرا که فشار روی زنجیره اصلی را کاهش می‌دهند. به‌طورکلی نمی‌توان گفت که ETH از بیت کوین و همتایان در حال ظهورش پیشی بگیرد، اما خب نمی‌توان علیه آن هم احتمالی را مطرح کرد. اتریوم تابه‌حال، از چندین چالش فنی و چرخه بازار، جان سالم به در برده و به طور بحث‌برانگیزی پویایی عرضه بهتری نسبت به بیت کوینِ امروز دارد، اما انگار لایه دو‌ های رول‌آپ (Rollups) راهی به جایی نمی‌برند.

• بازارهای خصوصی ارزهای دیجیتال

بسیاری از سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال نه تنها نمی‌توانند عملکرد بازار را پیش‌بینی کنند، بلکه ورشکسته هم می‌شوند، برخی در دام پلتفرم‌های وام‌دهی کلاهبردار یا مجرمان و هکرها یا هر دو افتادند. اما آنچه در سال ۲۰۲۴ باید انتظارش را داشته باشیم، این است که بازارهای لیکویید ارزهای دیجیتال، با چالش‌های فنی زیادی مانند مقیاس‌پذیری، امنیت و حریم خصوصی مواجه است و علاوه بر این ممکن است که طرف مقابل در معامله به تعهدات خود عمل نکند. نرخ شکست استارت‌آپ‌ها هم در صنعت ارزهای دیجیتال بالا است و بسیاری از استارت‌آپ‌ها در جذب سرمایه کافی یا تولید محصولی بادوام شکست می‌خورند و مجبور به تعطیلی می‌شوند.

بازارهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر به‌طورکلی توسط سیاست پولی whiplash-inducing فدرال رزرو در چند سال گذشته ویران شده‌اند؛ این اصطلاح برای توصیف عملکرد اخیر فدرال رزرو در ایجاد تغییرات مکرر و قابل‌توجه در نرخ‌های بهره و سایر ابزارهای سیاست پولی در تلاش برای کنترل تورم استفاده می‌شود. این رویکرد نامنظم به دلیل ایجاد نوسانات و نبود اطمینان در بازار، مورد انتقاد قرار گرفته و باعث شده تا برخی آن را بااحساس سرگردانی شلاق مقایسه کنند.

فدرال رزرو مسئول حفظ ثبات قیمت در اقتصاد ایالات متحده است، وقتی تورم خیلی بالا می‌رود، فدرال رزرو ممکن است نرخ بهره را افزایش دهد تا وام گران‌تر شود و رشد اقتصادی و تورم کاهش پیدا کنند. برعکس، زمانی که تورم خیلی پایین باشد، فدرال رزرو ممکن است نرخ‌های بهره را برای تشویق وام‌گیری و سرمایه‌گذاری کاهش دهد، تا با تحریک رشد اقتصادی، به طور بالقوه تورم را بالا ببرد. سیاست پولی تحریک‌کننده فدرال رزرو با واکنش‌های متفاوتی از سوی اقتصاددانان و فعالان بازار مواجه شده| برخی استدلال می‌کنند که اقدامات فدرال رزرو برای کنترل تورم ضروری است، درحالی‌که برخی دیگر معتقدند که این اقدامات باعث ایجاد نوسانات غیرضروری در بازارها می‌شود. تنها زمان نشان خواهد داد که آیا رویکرد فدرال رزرو در دستیابی به مأموریت دوگانه خود، یعنی ثبات قیمت و بالابردن نرخ اشتغال، مؤثر عمل خواهد کرد یا خیر.

زیرساخت ارزهای دیجیتال، حتی سخت‌تر از رویکردهای فدرال رزرو، تحت‌تأثیر سرکوب‌های گسترده نظارتی قرار گرفتند. بازار کریپتوکارنسی در حال حاضر در شرایط بدی قرار دارد. کاربران و مشتریان جدید به دلیل نبود شفافیت قانونی، برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتالی کمتر شناخته‌شده در مقایسه با بیت‌کوین و اتریوم، مردد هستند و کاربران و مشتریان موجود هم دیگر به‌اندازه قبل در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری نکرده و تلاش می‌کنند تا بهبودی بازار، به حفظ همان سرمایه‌گذاری‌های قبلی خود قانع باشند. این کاهش تقاضا برای رمزارزها، چرخه‌ای معیوب از تقاضا را در بازار ایجاد می‌کند و باعث می‌شود تا شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات به سرمایه‌گذاران کریپتویی، درآمد کمتری داشته باشند.

• سلطه شبکه‌های لایه ۱ غیراتریومی

بر خلاف گروه اول، منتقدین معتقد هستند که اتریوم شبکه گرانی است و توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند از بلاکچین‌هایی با هزینه کمتر و کارایی بالا استفاده کنند. از این رو تعامل آن‌ها با اتریوم به رول‌آپ‌ها و بریج‌ها خلاصه می‌شود و این اتفاق احتمالا روی ارزش توکن شبکه هم اثر منفی خواهد گذاشت.

این نکته را هم باید در نظر بگیریم که برخی لایه ۱ها در بخش‌های مختلف پرچمدار بازار کریپتو هستند؛ به‌طور مثال ترون (Tron) برای استیبل‌کوین‌ها، استلار (Stellar) در بخش دارایی‌های توکنیزه و سولانا در بخش زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN) شبکه‌های مطرح بازار هستند. به‌علاوه ممکن است استقبال برنامه‌های دیفای هم از اتریوم کمتر شود؛ کما اینکه میکر (Maker) قصد دارد نیوچین (NewChain) را روی فورکی از سولانا بسازد، پلتفرم dYdX به کازمس (Cosmos) مهاجرت کرده است و تعداد زیادی از دکس‌ها پلتفرم‌های خودشان را روی رول‌آپ‌ها و لایه‌ ۱هایی به غیر از اتریوم ساخته‌اند. همچنین بانک جی‌پی مورگان هم بلاکچین لایه ۱ فینیکس را انتخاب کرده است. (در بخش آخر بیشتر به این موضوع می‌پردازیم) این‌ موارد دلایلی بر این ادعا است که سایر شبکه‌های لایه ۱ می‌توانند جایگزین اتریوم شوند.

• حل نگرانی‌های مربوط به سانسور پذیری

در مورد تمرکزگرایی شبکه‌ها مسئله این است که آیا به دلیل نوع عملکرد متمرکز شبکه، برنامه‌ها با ریسک اختلال و چالش سانسورپذیری مواجه می‌شوند. شبکه اتریوم با جدا کردن لایه‌های ایجاد بلاک، رله سازی و اعتبارسنجی، چالش‌های سانسورپذیری را بین سه لایه مختلف تقسیم می‌کند.

به‌طور مثال در سال گذشته زمانی که سازمان OFAC، وابسته به وزارت خزانه داری ایالات متحده، آدرس‌های تورنادو کش را تحریم کرد، رله‌های اصلی اتریوم شروع به سانسور تراکنش‌ها کردند. برای حل این مشکل، فلش باتز (سروری که به‌عنوان رله‌ برای تحویل بلاک‌های اتریوم فعالیت می‌کند) رله غالب خود را متن باز کرد و به رله‌های بدون مجوز اجازه فعالیت داد.

با توجه به اینکه در حال حاضر با افزایش سانسور تراکنش‌ها از سوی سازندگان بلاک مواجه هستیم، انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۴ شبکه‌ها اقداماتی را در خصوص رمزگذاری ممپول انجام دهند تا تراکنش‌ها قبل از اینکه در بلاک قرار بگیرند در برابر سانسورکننده‌ها محافظت شوند.

مطمئنا هر شبکه‌ای در سال‌های آینده با چالش‌های سانسورپذیری دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ اما فعلا اتریوم از سایر جوامع بسیار جلوتر است و با راهکارهای طراحی‌شده یا آنی خود، مشکلات را پشت سر می‌گذارد.

• ارزش‌افزوده و امنیت در دنیای چند زنجیره‌ای

به زبان ساده، ارزش‌افزوده و اصول اساسی در بخش‌های مختلف بازار کریپتوکارنسی متفاوت است. در حوزه دیفای، ارزش‌افزوده به کارمزد پرداختی برمی‌گردد و در بلاک چین‌های لایه یک هم عوامل دیگری غیر از کارمزد شبکه، اساسی به شمار می‌روند. زنجیره‌های پایه (لایه ۱) تمام برنامه‌های قرارداد هوشمند و رول‌آپ‌هایی را که روی شبکه قرار دارند، ایمن نگه می‌دارند. در داخل این برنامه‌ها، توکن بومی زنجیره پایه می‌تواند به‌عنوان وثیقه، گس فی یا به‌طورکلی به‌عنوان ابزاری برای پرداخت کارمزدها، تقاضای قابل‌توجهی داشته باشد.

اتریوم، با بیش از ۳۳ درصد قفل‌شده از کل عرضه ETH در قراردادهای هوشمند، مثالی واضح از این موضوع است؛ مدل‌سازی تقاضای انبوه دارایی پایه در برابر تورم، با وجود دشواری، جامع‌ترین چارچوب ارزش‌گذاری است. به طور خلاصه، با افزایش ارزش پروتکل‌های برنامه‌ای یا Rollups نسبت به توکن‌های اصلی، برنامه‌ها به مشتری اصلی امنیت زنجیره پایه (ارزش بازار استیک) تبدیل می‌شوند و با اینکه هیچ نسبت اساسی دقیقی وجود ندارد، زنجیره‌ پایه هم باید امنیت را برای خدمت‌رسانی به کاربران، مقیاس‌بندی کند. بنابراین، نسبت بین ارزش بازار توکن اصلی به ارزش بازار بزرگ‌ترین پروتکل برنامه‌ای آنچین می‌تواند به‌عنوان ضریبی برای ارزش‌گذاری جهت‌دار استفاده شود. به‌طورکلی انتظار می‌رود زنجیره‌هایی که ارزش‌گذاری نسبتاً پایینی نسبت به بزرگ‌ترین برنامه‌های خود دارند، امنیت لازم برای پروتکل برنامه‌ای را برآورده کنند.

• ظهور زنجیره‌های بانکی مبتنی بر بلاکچین

ما به عصری رسیدیم که همه نهادها و موسسات تمایل دارند بلاکچین‌های خودشان را راه‌اندازی کنند. برنامه‌های موفق به این فکر می‌کنند که آیا به بلاکچین‌های سفارشی مانند کازمس انتقال پیدا کنند یا فورکی از سولانا ایجاد کنند. بسیاری از موسسات یک قدم فراتر هستند و اصرار دارند بلاکچین‌های خصوصی خودشان را مدیریت کنند. اما این یک اشتباه است؛ زیرا حتی اگر بودجه و تیم متخصص لازم را هم در اختیار داشته باشند، نمی‌توانند زیرساخت‌های خود را به‌اندازه پلتفرم‌های عمومی و متن باز حفظ کنند. احتمالا در آینده به محض ارائه مجوزها از سوی قانون‌گذاران، حتی سرسخت‌ترین موسسات هم به استقبال بلاکچین‌های عمومی می‌روند.

در حال حاضر اونیکس(Onyx) تنها زنجیره بانکی است که می‌توانیم زیر نظر بگیریم است. اونیکس یک سیستم پرداخت دیجیتال و تسویه حساب مبتنی بر بلاکچین است که توسط بانک جی پی مورگان معرفی شده است.

بلاکچین‌های لایه ۱ شاهرگ حیاتی ارزهای دیجیتال هستند. امروز در کنار قدیمی‌ترین بلاکچین‌های لایه ۱ با تعداد بیشماری زنجیره مواجه هستیم که انتخاب آن‌ها برای سرمایه‌گذاری کار ساده‌ای نیست. برخی معتقد هستند که در سال‌های آینده لایه ۱‌هایی مانند سولانا می‌توانند سلطه اتریوم رابه‌دست بیاورند. به هر حال اگر دنبال لایه ۱های ترند در سال ۲۰۲۴ هستید می‌توانید شبکه‌های متمرکز روی موضوعاتی نظیر قابلیت همکاری، تمرکززدایی و سانسورپذیری را دنبال کنید. اثر ارتقا دنکن اتریوم هم مسئله مهمی برای لایه‌ ۱های غیراتریومی‌ است؛ زیرا این ارتقا ارزان بودن آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حوزه معماری بلاکچینی ماژولار، شبکه سلستیا، در حوزه رمز‌گذاری FHE و دانش صفر شبکه لایه ۱ فینیکس و در بخش زنجیره‌های بانکی هم شبکه اونیکس قابل توجه هستند.